همه گیرشناسی و قاچاق انواع مواد صناعی

مهم ترین استراتژهای پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر صنعتی که در جهان از آن ها استفاده می شود عبارتند از آگاه سازی افراد در مورد خطرات و مضرات مواد مخدر، افزایش مهارت های زندگی مانند مهارت تصمیم گیری، حل مسأله و ارتباطات اجتماعی، تقویت فعالیت های جایگزین به جای مواد مخدر برای ارضای نیازهای روانی اجتماعی نوجوانان وجوانان، مشاوره و مداخله حین بحران، در بحران های مختلف در طول زندگی و ارتقای فرهنگی و مذهبی.

تخمین میزان بروز و شیوع سوء مصرف مواد مخدر صنعتی و شیمیایی مشکل است. تشخیص آزمایشگاهی وتست های غربالگری مؤثری برای ردیابی اکثر این مواد وجود ندارد و بنابراین تشخیص آن در افراد مورد اتهام مشکل است. منابع اطلاعاتی جهت گردآوری میزان شیوع سوء مصرف مواد اعتیاد آور صناعی نسبت به مواد مخدر سنتی متفاوت است. مراکز مسمومین و بخش های پزشکی اورژانس و آزمایشگاه های سم شناسی پس از مرگ، اطلاعات بهتری راجع به میزان سوء مصرف این مواد می دهند. کشفیات جهانی مواد محرک از نوع آمفتامین ها در سال 2001 حدود هفده درصد افزایش داشته که این امر مؤید تولید و شیوع بیشتر این ماده در شرق و جنوب شرق آسیاست.

افزایش مصرف مواد مخدر صنعتی در دنیا

روند ده سال اخیر نشان از این دارد که کشفیات مواد مخدر صنعتی از نوع آمفتامین سالانه معادل بیشت و هشت در صد در مقایسه با سایر انواع مواد مخدر در جهان افزایش داشته است. در مدت این بازه زمانی بیشترین افزایش کشفیات مواد اعتیاد آور در مورد کشفیات مواد مخدر صنعتی بوده است. کشفیات ال. اس. دی درسال های بین 1990 تا 2000 کاهش داشته که نشان دهنده پایین آمدن محبوبیت آن در بسیاری از نقاط جهان می باشد.

آمار مصرف کنندگان مواد مخدر صنعتی در جهان

تعداد مصرف کنندگان مواد مخدر جهان حدود صد و هشتاد و پنج میلیون نفر تخمین زده شده است که از این تعداد حدود صد و چهل و هفت میلیون نفر مصرف کننده حشیش و سی و سه میلیون نفر مصرف کننده آمفتامین ها، هفت میلیون نفر مصرف کننده اکستازی، سیزده میلیون نفر مصرف کننده کوکائین، سیزده میلیون نفر نیز مصرف کننده مواد افیونی هستند. بیشترین رکورد مصرف در سال  2000 مربوط به آمفتامین ها می باشد. در یک مطالعه مقطعی که در طی یک سال در بخش مسمومین بیمارستانی انجام گرفت از مجموع بیماران دچار مسمومیت، بیش از نیمی از مسمومیت ها مربوط به سوء مصرف مواد صنعتی و شیمیایی از نوع توهم زا بوده است. به نظر می رسد این پژوهش بیشترین تعداد موارد سوء مصرف گزارش شده در مورد این مواد را در جامعه ایرانی عرضه کرده باشد.

همه گیرشناسی و قاچاق انواع مواد صناعی

میزان شیوع سوء مصرف مواد مخدر صنعتی

جهت تعیین دقیق تر میزان شیوع سوء مصرف مواد اعتیاد آور صناعی ضمن آموزش گروه پزشکی و جامعه به نظر می رسد تمرکز بر منابع اطلاعاتی این گونه مواد از جمله مراکز پزشکی اورژانس و بخش های مسمومین ضروری باشد. در دهه گذشته روند قاچاق محرک های نوع آمفتامین خیلی شدیدتر از سایر انواع مواد بوده است به ویژه کشفیات اکستازی در بین سال های 98 -1990 چهار برابر شده که اگر مشتقات گروه اکستازی مانند ام. دی. آ و ام. دی. ام. آ، و غیره را نیز لحاظ کنیم، نرخ رشد کشفیات مواد محرک بیشتر هم می گردد. در دهه 1980 قاچاق محرک های نوع آمفتامین به چند منطقه (شمال آمریکا، پاره ای از کشورهای جنوب شرقی آسیا، خاورمیانه و غرب آفریقا) محدود می گردید و اقشار خاصی این گونه مواد را مصرف می کردند، به تدریج در دهه 1990 با شیوع مصرف مواد محرک در بین جوانان روند مصرف نیز به تمامی اقشار جامعه تعمیم یافت.

بازار اصلی مواد محرک نوع آمفتامین در دنیا

در بین کشورهای اروپایی، بریتانیا بازار اصلی مواد محرک نوع آمفتامین است. مت آمفتامین ماده اصلی سوء مصرف در شرق و جنوب شرق آسیا و آمریکای شمالی بوده و آمفتامین و اکستازی بیشتر در بازارهای اروپایی مصرف دارد. عمده قاچاق در شرق آسیا، ماده آیس است که یک مت آمفتامین با درجه خلوص بالا بوده و به صورت کشیدنی مصرف می شود. محرک های نوع آمفتامین به عنوان داروهای کاهش وزن عرضه می گردند و در بعضی مواقع بدون تجویز پزشک در اختیار متقاضیان قرار می گیرند.

ساخت غیر قانونی محرک های نوع آمفتامین از سال های دهه شصت میلادی در ایالات متحده و اروپای غربی ادامه داشته و سپس درسال های دهه هشتاد به کشورهای شرق آسیا (کره، فیلیپین، تایوان و هنگ کنگ) گسترش یافت و در سال های دهه نود ساخت محرک های نوع آمفتامین تقریباً در کلیه کشورهای منطقه گسترش قابل ملاحظه ای یافت. تولید این گونه داروها حتی در آزمایشگاه کوچک خانگی نیز میسر است.

قاچاق اکستازی

قاچاق اکستازی یکی از موارد استثناء می باشد، به طوری که اغلب در اروپا و عمدتاً در هلند، بلژیک و آلمان شیوع و در حال گسترش به اروپای شرقی است. اکستازی در مراحل اولیه تنها برای مصرف در اروپا تولید می شد. با این وجود در اواسط دهه 1990 ا فزایش قابل توجه ای از قاچاق اکستازی از اروپا به آمریکای شمالی، استرالیا، کشورهای متعدد آسیایی و نیز خاورمیانه و خاور دور ملاحظه گردید. روند فوق نشان می دهد که الگوی بین المللی قاچاق اکستازی در حال شکل گیری است. روند مصرف آمفتامین ها در شرق و جنوب شرق آسیا در حال افزایش می باشد.

توجه به این نکته مهم است که بعد از حشیش، آمفتامین ها به لحاظ تعداد سوء مصرف کنندگان مقام دوم را در جهان کسب کرده است و ارزیابی های محتاطانه حاکی از آن است که تقریباً نیمی از مصرف کنندگان آمفتامین در سطح جهان در آسیا، اغلب در شرق و جنوب شرق ساکن هستند و در تعدادی از این کشورها از جمله ژاپن، کره، تایوان، چین، فیلیپین و تایلند مصرف آمفتامین تقریباً از مصرف مواد مخدر سنتی (تریاک و هروئین) پیشی جسته است و امروزه مصرف این دارو در بین دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان نیز رواج یافته است.