نقش مذهب و شکاف بین نسلی در پیشگیری از اعتیاد

خانواده می تواند با انتقال ارزش ها در فضایی حاکی از صمیمیت و همکاری مانع ایجاد شکاف نسلی و گرایش به مصرف مواد مخدر شود. نهادهای مذهبی، راهنمایی ها یا قواعد خاص اخلاقی به منظور کنترل مانند امتناع از مصرف الکل و دیگر مواد مخدر را در اختیار فرد قرار می دهد و به تسهیل تجربه معنوی کمک می کنند. تجربه معنوی می تواند تعهدات اخلاقی را تحکیم بخشد که این نیز به نوبه خود مانع از روی آوردن به مواد مخدر می شود.

نقش مذهب  در پیشگیری از اعتیاد

از نتایج پژوهش هایی که در خارج از کشور در رابطه با نقش مذهب در پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر انجام شده است، نتیجه می شود، صرف نظر از نوع گرایش فرد به مذهب، افرادی که اعمال مذهبی خود را به طور منظم انجام دهند، احتمال کمتری دارد که مواد مخدر مصرف کنند. نتایج پژوهشی دیگری حاکی از آن است که تعداد افراد معتاد که پیرو مذهبی هستند که آن مذهب مصرف مواد مخدر را توصیه نمی‌کند و پرهیز از آن را جایز و حتی واجب می شمارد بسیار کمتر از پیروان مذاهبی است که مصرف الکل و سیگار را منع نمی کنند.

برای تأیید موارد فوق شش پژوهش صورت گرفته است

  • مطالعه روی نوجوانان معتاد نشان می‌دهد که پای بندی به مذهب ارتباط منفی با مصرف الکل و حشیش دارد. دانشمندان دریافتند که عقایدی که در مخالفت با نوشیدن مشروبات الکلی در بعضی از گروه های مذهبی آموزش داده می شود باعث جلوگیری از مصرف این مواد مخدر در بین نوجوانان می شود.
  • در پژوهشی بر روی ۳۰۰۰ نوجوان انجام شد، مشخص کرد که مذهبی بودن با مصرف مواد مخدر ارتباط منفی دارد. یعنی افرادی که مذهبی هستند ارتباط کمتری با مواد مخدر دارند.
  • پژوهشی که صورت گرفت این نتیجه را مشخص ساخت که حتی در صورت کنترل سایر عوامل مؤثر در مصرف مواد مخدر، مذهب هنوز هم تأثیر مهمی در منع مصرف الکل و سایر مواد مخدر دارد.
  • بین مذهبی بودن و عدم مصرف مواد مخدر در بین پیروان مذاهبی که پرهیز از مواد مخدر به آنان آموزش داده می‌شود نسبت به مذاهبی که این آموزش ها را ندارند ارتباط قوی و منسجمی وجود دارد.
  • در پژوهشی که بر نمونه ای بالغ بر ۱۴ هزار جوان انجام دادند به این نتیجه رسیدند که افرادی که به اصول مذهبی پای بند و به آن متعصب هستند کمتر به اعتیاد مبتلا می شوند. تحقیقاتی که در انگلستان انجام شد، به این نتیجه رسیدند که نمایش و برگزاری مراسم مذهبی ارتباط منفی با مصرف مواد مخدر دارد. یعنی شرکت در مراسم مذهبی و اجرای آن اثر کاهندگی در مصرف مواد مخدر را دارد.

نقش مذهب و شکاف بین نسلی در پیشگیری از اعتیاد

توجه به شکاف بین نسلی در پیشگیری از اعتیاد

مفهوم شکاف نسلی به چگونگی تداوم فرهنگی یک جامعه از نسلی به نسل دیگر مربوط می شود. اگر فرآیند اجتماعی کردن نوجوانان و جوانان به عللی دچار مشکل شود، انتقال به طور ناقص انجام می پذیرد و فرهنگ جامعه در حد مطلوبی به نسل بعد منتقل نمی شود و بین نسل جدید و قدیم فاصله می افتد. شکاف نسلی به دو نوع شکاف ارزشی بین و شکاف هنجاری بین نسلی تفکیک می شود. ارزش ها، آرمان های انتزاعی هستند و هنجارها نشان دهنده بایدها و نبایدها در زندگی اجتماعی هستند و از طرف عموم پذیرفته شده اند. نتایج پژوهشی نشان داد که شکاف بین نسلی و گرایش به اعتیاد رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. محققان در تبیین این یافته بیان نمودند که تفاوت های دانشی، گرایشی و رفتاری مابین دو نسل با وجود پیوستگی های کلان متأثر از ساختار های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی است. فرزندان در مقایسه با افراد پیر و میانسال با وجود این که در فضای فرهنگی زندگی می کنند، اطلاعات، گرایش ها و رفتارهای متفاوت دارند. شکاف نسلی، وجود تعارض و تضاد بین والدین و نوجوانان است و این تعارض بخش جدایی ناپذیری از تحول انسان ها است.

شکاف نسلی شامل مؤلفه های ارزشی

  • اجتماعی - مذهبی
  • ارزشی - اجتماعی
  • ارزشی - سیاسی
  • سیاسی - هنجاری
  • اجتماعی، هنجاری - سیاسی
  • اجتماعی، هنجاری - اقتصادی
  • هنجاری - مذهبی از بین مؤلفه های شکاف بین نسلی، مؤلفه ارزشی - اجتماعی مذهبی ارتباط قوی با آسیب پذیری در برابر اعتیاد دارد. در واقع ارزش ها، وسیله همبستگی اجتماعی هستند و انتقال ارزش ها باعث پیوستگی فرهنگی می شود. به دلیل این که ارزش ها جهت دهنده رفتار و استانداردهای رفتارند، ارزش های متفاوت بین نسل ها باعث فاصله افتادن نسل پیشین از نسلی می شود که قرار است جامعه پذیر شود.