الکل نام عمومی گروهی از مشتقات هیدورکربن هاست که یک یا چند اتم آن ها با گروه هیدروکسیل جایگزین شده است. الکل، به ویژه اتانول، کند کنندة فعالیت سیستم عصبی مرکزی است و دارای عوارض جانبی متعدد می باشد. اتانول در فرم خالص مایعی روشن، بدون رنگ، قابل تبخیر و دارای بویی تند و تیز است اما مشروبات الکلی، دارای درصدهای متفاوت الکل، رنگ های مختلف (طبیعی یا افزودنی) و بوهای متفاوت هستند. الکل از راه دهان مصرف می شود و اسامی متفاوتی دارد: شراب، آبجو، ویسکی، کنیاک، رام، ودکا، جین و غیره.
اسامی خیابانی مشروبات الکی، آبکی، آب شنگولی، عرق و تلخکی است. الکل به طور عمده در نتیجة تخمیر مواد قندی موجود در گیاهان به ویژه انگور و جو به دست می آید.
الکلیسم عبارت است از حالتی که در آن فرد با وجود آگاهی از پیامدهای منفی مصرف مشروبات الکلی، به مصرف آن ها ادامه می دهد. در این حالت فرد کنترلی بر میزان مصرف الکل ندارد، اشتغال ذهنی شدید و رفتارهای تکانشی در رابطه با مصرف الکل نشان می دهد و توانایی وی برای تشخیص اثرات مصرف الکل مختل می گردد. الکلیسم یک بیماری مزمن و خطرناک است و شامل وابستگی روانی و جسمی به الکل است.
1- فقدان کنترل بر مصرف الکل
2- استمرار مصرف الکل
3- افزایش تحمل نسبت به الکل (نیاز به مصرف مقادیر بیشتر الکل جهت ایجاد مستی)
4- ایجاد علائم ترک در صورت عدم مصرف الکل
جهت تشخیص الکلیسم، وجود تمام این علائم ضروری نیست. در صورت فقدان کنترل بر مصرف الکل و اختلال در عملکرد اجتماعی به دلیل مصرف الکل، فرد الکلیک محسوب می شود. سوء مصرف الکل فرم خفیف تر الکلیسم است. در الکلیسم، مصرف الکل به صورت یک اجبار درآمده است اما در سوء مصرف الکل این اجبار هنوز ایجاد نشده است. با این حال فرد مصرف کننده دارای مشکلات جسمی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از مصرف الکل است.
اختلالات مصرف مواد مخدر از جمله رایج ترین مسائل بهداشتی در بسیاری از کشورهای جهان محسوب می شوند. رایج ترین ماده مصرفی در بیمارانی که برای درمان مراجعه می کنند، مشروبات الکلی هستند. آمار صحیحی درمورد تعداد مصرف کنندگان مشروبات الکلی در کشور وجود ندارد اما مسلم شده است که آمار و حوادث ناشی از مصرف الکل رو به افزایش است. بر اساس پژوهش های انجام گرفته بر روی تعدادی از دانشجویان، الکل سومین ماده از نظر فراوانی مصرف در میان دانشجویان محسوب می شود.
