داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﺷﺘﻪ تخصصی ﺧـﻮد (رواﻧـﺸﻨﺎسی، ﭘﺰﺷـکی، ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﻨﺎﺳـی و ...) ﺗﻌﺎریف ﮔﻮﻧﺎﮔﻮنی از اعتیاد کرده اﻧﺪ. در رواﻧﺸﻨﺎسی اعتیاد، ﻋﺎدت کردن ﺑﻪ چیزی اﺳﺖ.
- اعتیاد ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر نیاز ﺑﻪ ﻣﺼﺮف یک ﻣﺎده ﻣﺨﺪر اﺳﺖ که در ﺻﻮرت ﻋـﺪم ﻣـﺼﺮف آن ﺣﺎﻻت ﺧﺎصی ﺑﻪ وﺟﻮد می آید که گاهی ﺑﺮای افراد ﻣﻌﺘﺎد غیر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ اﺳﺖ.
- اﻓﺰایش ﻣﺼﺮف ﻣﺎده ﻣﺨﺪر ﺑﺮای ایجاد ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ و کیفیت که در اولین ﺑﺎر اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر میسر ﺷﺪه اﺳﺖ.
- اتکای جسمی و روانی ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر که ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻼش ﺑﺮای تهیه آن می ﺷـﻮد. در ﭘﺰﺷـکی ﺑﻪ ﺟﺎی اﺻﻄﻼح اعتیاد به مواد مخدر ﻣﻌﻤﻮﻻً کلمه وابستگی ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺑﻪ کـﺎر ﻣـی رود و فرد ﻣﻌﺘـﺎد کسی اﺳﺖ که از ﻧﻈﺮ روانی و جسمی ﺑﻪ مصرف یک ﻣﺎده ﻣﺨﺪر وابستگی پیدا می کند.
وابستگی روانی حالتی است که ﺷﺨﺺ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف ﻣﺎده ﻣﺨﺪر، اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ، رﺿﺎیت و ﻟﺬت می کند، وابستگی روانی مهم ترین ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد اعتیاد آور مواد مخدر اﺳﺖ.
وابستگی جسمی ﻋﺒﺎرت از ﺣﺎﻟﺖ اﻧﻄﺒﺎقی در ﺑﺪن ﻓﺮد مصرف کننده اﺳﺖ که ﭘﺲ از اﺳـﺘﻌﻤﺎل ﻣکـﺮر ﻣـﻮاد ﻣﺨﺪر ﭘﺪید می آیدو در واﻗﻊ ﺑﺪن ﻓـﺮد ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ آن ﻋـﺎدت ﻣـی کند و در ﺻـﻮرت ﻋـﺪم اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺑﻪ ﺧﻤﺎری و دردﻫﺎی جسمی دﭼﺎر می ﺷﻮد. اﻣﺮوزه در ﻣﺤﺎﻓﻞ داﻧﺸﮕﺎهی ﺑﻪ ﺟﺎی «اعتیاد» از «وابستگی ﺑﻪ ﻣﻮاد مخدر» ﻧﺎم ﺑﺮده میﺷﻮد، ﻫﺮ ﭼﻨﺪ که در میان ﻣﺮدم این بیماری «اعتیاد» و ﺧﻮد بیمار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان «ﻣﻌﺘﺎد» ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ.
بیمار واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاد مخدر و الکل علیرﻏﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ مشکلات ﻣﺘﻌﺪد ﻧﺎشی از ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد مخدر ﻗﺎدر ﺑﺮ ﻗﻄـﻊ ﻣـﺼﺮف آن نیست. ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد مخدر یک اﻟﮕﻮی رﻓﺘﺎری ﻧﺎﺳـﺎزﮔﺎراﻧﻪ و بیمارﮔﻮﻧـﻪ اﺳـﺖ کـﻪ ﺑـﺮوز ﻋﻼﺋـﻢ رﻓﺘﺎری، روانی، ﺷﻨﺎختی و جسمی ﺑﻪ اﺧﺘﻼل های ﺑﺎلینی در ﻓﺮد ﻣﺼﺮف کﻨﻨﺪه مواد مخدر ﻣﻨﺠـﺮ ﻣـیﺷـﻮد.
- ایجاد ﺗﺤﻤﻞ در مصرف مواد مخدر: بیمار در دﻓﻌﺎت ﺑﻌﺪی ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد مخدر ﺑﺮای رسیدن ﺑـﻪ ﺳـﻄﺢ ﻗﺒﻠـی رواﻧـی و ﺟﺴﻤﺎﻧی ﻧﺎشی از اﺛﺮ ﻣﻮاد مخدر ﺑﺎید ﻣﻘﺎدیر بیشتری از آن را ﻣﺼﺮف کند.
- ﺑﺮوز ﻋﻼﺋﻢ ﺗﺮک اعتیاد: ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺪم ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد مخدر ﻋﻼﺋﻢ ﺟﺴﻤﺎنی و روانی ﺗـﺮک اعتیاد به مواد مخدر ﻣﺎﻧﻨـﺪ بیﻘـﺮاری، اﺿﻄﺮاب، بیﺨﻮاﺑبی، درد ﻋﻀﻼت، اﺳﻬﺎل و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻇﺎﻫﺮ میﺷﻮد.
- ﺗﻤﺎیل ﺑﻌﺪی مصرف مواد مخدر: ﻫﻮس، در بیشتر بیماران ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ ﻣﺼﺮف ﻣـﻮاد مخدر وﺟـﻮد دارد وﻟـی بیمار ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺎدر ﺑﻪ کﻨﺘﺮل ﻫﻮس و ﺗﺮک ﻣﺼﺮف مواد مخدر نمیﺑﺎﺷﺪ.
- بیمار ﺑﺮای تهیه ﻣﻮاد مخدر، ﻫﺰینه، وﻗﺖ و ﺳﺮﻣﺎیه های دیگران و ﺧﺎﻧﻮاده را ﻣﺼﺮف می کند.
- در پی اﺳﺘﻤﺮار ﻣـﺼﺮف ﻣـﻮاد مخدر ﺑـﺎ ﺗﻐییـﺮات رواﻧـی و رﻓﺘـﺎری در بیمار، ﻣـﺸﺎرکت وی درﻓﻌﺎلیت های ﺧﺎﻧﻮادگی، اﺟﺘﻤﺎعی، ﺗﻔﺮیحی و شغلی کاسته می ﺷﻮد.
- علیرﻏﻢ آﮔﺎهی بیمار از ﻋﻮارض ﺟﺴﻤﺎنی و روانی ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد مخدر، بیمار ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از آن نمیﺑﺎﺷﺪ. در ﺗﻌﺮیف علمی ﺑﺮای این که ﻓﺮدی را بیمار واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاد مخدر ﺑـﺪانیم ﻻزم اﺳـﺖ ﺣﺪاﻗﻞ 12 ﻣﺎه اﻟﮕﻮی ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد مخدر را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
