درمان اعتیاد به دو طریق درمان دارویی و درمان غیر دارویی انجام می شود.
به طور کلی وابستگی به مواد مخدر یک پدیده اجتماعی، خانوادگی، ژنتیکی و فردی بوده و عوامل متعددی در سبب شناسی سوء مصرف مواد مخدر مؤثر است. لذا اقدامات درمانی نیز باید متناسب با سطوح مختلف و ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی باشد. تاکنون روش های مختلفی برای درمان وابستگی به مواد مخدر پیشنهاد شده است که در یک طبقه بندی می توان آن را به درمان دارویی و غیردارویی تقسیم بندی نمود.
درمان های دارویی به دسته ای از روش‌ها گفته می‌شود که بیمار برای رسیدن به بهبودی و درمان اعتیاد تا مدت زمان معینی و بر طبق نظر پزشک و تیم درمان به مصرف دارو می‌پردازد. از مهم ترین روش های درمان دارویی می توان به درمان متادون، بوپرنورفین، نالترکسون و شربت طنتور اپیوم اشاره نمود.
درمان اعتیاد با متادون یک روش درمان تأثیرگذار برای مصرف کنندگان مواد مخدر از جمله هروئین محسوب می‌شود. بیماران با مصرف مقدار مشخصی از داروهای متادون زیر نظر تیم درمان و پزشک متخصص اقدام به مصرف دارو نموده و پس از مدتی و زیر نظر پزشک اقدام به کاهش دوز دارو می‌نمایند.
مصرف خودسرانه دارو عوارض جبران ناپذیری برای بیمار ایجاد نموده و حتی ممکن است به مسمومیت و مرگ بیمار نیز منجر شود. لذا ضروری است دارو بر طبق دوز مشخص و به میزان مورد نیاز در طی مدت زمان مشخص مصرف گردد. بیماران نباید خودسرانه اقدام به کاهش و یا افزایش دوز درمان نمایند و هرگونه کاهش و یا افزایشی باید زیر نظر پزشک معالج باشد. همچنین این داروها باید دور از دسترس اطفال نگهداری شود زیرا مصرف آن توسط سایر افراد باعث مسمومیت و حتی مرگ آن ها خواهد شد.
طی چند سال اخیر بر میزان مسمومیت افراد با مصرف داروی متادون افزوده شده است. به نظر می‌رسد عوامل مختلفی در این رابطه نقش دارد که می‌توان به سهل انگاری والدین و در دسترس قرار دادن آن، مصرف خودسرانه و عدم نظارت توسط اعضای خانواده، عدم نصب برچسب‌های هشدار بر شیشه های شربت متادون و غیره اشاره نمود. یکی از اقدامات مهم مشارکت دادن اعضای خانواده (همسر، مادر، برادر و پدر) بیماران در فرآیند درمان توسط تیم درمانگر جهت نظارت و مصرف دارو و آموزش نحوه مصرف و عدم دسترسی سایر افراد به این داروهاست. اقداماتی از این قبیل احتمال مسمومیت دارویی متادون را کاهش خواهد داد.
داروی متادون یک دوره مؤثر برای درمان وابستگی به مواد افیونی است و مصرف این دارو زیر نظر تیم درمان باعث خواهد شد تا از ابتلای بیماران به ویروس اچ آی وی و سایر بیماری‌ها جلوگیری به عمل آید. هر چند برخی از افراد نسبت به مصرف این دارو دچار ابهام بوده و ممکن است باور داشته باشند که مصرف متادون اثرات زیانباری بر بدن دارد اما نتایج پژوهش‌های متعدد خلاف این باور را نشان داده و بر تأثیرگذاری مثبت این دارو تأکید دارند.
موضوع مهم دیگر این است که هدف از درمان دارویی متادون علاوه بر این که یک اقدام درمانی محسوب می‌شود یک برنامه کاهش آسیب نیز هست زیرا بیماران از مصرف مواد سمی و خطرناکی چون مواد مخدر و افیونی به مصرف داروی مناسبی مانند متادون گرایش پیدا می‌کنند.
لذا لازم است تا طرح درمانی مشخصی با مشارکت پزشک، مددکار اجتماعی، روان شناس، پرستار و بیمار ارائه نمود و طی مدت زمان معینی به مصرف دارو اقدام کرد. هرچند برای بیمارانی که سابقه بیماری های قلبی داشته و یا جزء بیماران پرخطر محسوب می‌شوند ممکن است با نظر پزشک معالج و برای مدت زمان طولانی به مصرف داروی متادون اقدام نمایند. قطع وابستگی از دارو در یک فرآیند مشخص از اهداف درمان متادون محسوب می شود. نکته مهم این است که مصرف داروی متادون برای مواد محرکی مانند شیشه پیشنهاد نمی شود و لذا درمان مناسبی نیست.
یکی از درمان های تأثیر گذاری که طی چند سال اخیر یکی از روش های مؤثر برای درمان مواد مخدر تبدیل شده است استفاده از قرص های بوپرنورفین است که تحت عنوان قرص‌های زیرزبانی معروف بوده و برای درمان مواد مخدری مانند تریاک استفاده می شود. اثرگذاری این دارو در درمان مواد مخدری مانند تریاک و بیمارانی که سابقه شکست درمانی نداشته‌اند به اثبات رسیده است.
تجویز این دارو نیز با توجه به وضعیت بیماران و توسط پزشک معالج ارائه می شود. بیماران با مصرف این دارو علائم ترک اعتیاد را بروز نداده لذا می‌توان آن را جایگزین مواد مخدر نمایند. عوارض جانبی این دارو ناچیز است. بیماران پس از مدتی و تحت نظر تیم درمانگر اقدام به کاهش دوز دارو می‌نمایند.
درمان اعتیاد با شربت طنتور اوپیوم از روش های درمان تأثیرگذار برای مصرف مواد افیونی محسوب می‌شود. طی چند سال اخیر طنتور اوپیوم برای درمان مواد مخدر توسط بسیاری از مراکز درمان اعتیاد در کشور استفاده شد. علاوه بر این پروتکل این دارو نیز تهیه گردید. نکته مهم این است که مصرف هر کدام از داروهای فوق با نظر پزشک معالج و بررسی شرح حال و وضعیت مصرف بیمار، نوع مواد مخدر مصرفی، میزان مصرف، سابقه مصرف مواد مخدر بین اطرافیان، سابقه درمان های قبلی و غیره صورت می‌گیرد.
با مصرف دارو پیامد مثبت و مؤثر آن در هفته ها و روزهای اول مشخص خواهد شد و لذا لازم است بیمار را به مصرف منظم این داروها تا بهبودی کامل تشویق نمود. علاوه بر این مصرف بوپرنورفین و متادون عوارض محدودی دارد و لذا از داروهای مناسب برای افرادی است که به مواد مخدر وابستگی دارند. موضوع مهم دیگر این است که متادون یک داروی درمانی است نه مخدر و لذا باید بیمار تشویق به مصرف مرتب دارو و مراجعه منظم به مراکز درمانی شود.
کلینیک ترک اعتیاد دی از پیشگامان ترک اعتیاد در کشور آماده ارائه خدمات به هموطنان گرامی می باشد.
