بررسی زمینه های اجتماعی درمان اعتیاد

: اعتیاد به طور فزاینده ای به عنوان یک اختلال عود کننده مزمن در نظر گرفته می شود که در آن بهبودی کامل امکان پذیر است، اما اغلب به اپیزودهای درمانی فشرده یا حتی چندگانه و یا منابع قوی شخصی یا اجتماعی نیاز دارد. یک رویکرد مراقبت مداوم برای شروع و حفظ بهبودی مورد نیاز است، جنبش بهبودی بر نیازها و اهداف درک شده افراد تمرکز می کند و پرهیز را به عنوان یک منبع بالقوه، اما نه به عنوان یک پیش نیاز برای بهبود می بیند.

اجتماع درمانی یا اجتماع درمان مدار نوع خاصی از درمان است که در آن تغییر بر اساس زندگی اجتماعی در محیط بسته و ساخت یافته صورت می‌گیرد.

تعریف اجتماع درمانی (اجتماع درمان مدار)

اجتماع درمان مدار یا تی سی یک برنامه ساختار یافته و نظارتی قوی است که برای درمان مسائل رفتاری، هیجانی و خانوادگی مصرف کنندگان مواد طراحی شده است. در این اجتماع بر خودیاری، رشد فردی و حمایت همسالان تأکید می‌شود.

تاریخچه اجتماع درمان مدار

ابداع این برنامه یک دهه بعد از اجرای آن جهت درمان بیماران روانی بود که در بیمارستان‌های روانی، توسط جونز و همکارانش در انگلستان در سال 1953 راه اندازی شد. روش تی سی که ابتدا به اسم عامیانه سینانون شناخته شد، اولین بار به شکل کنونی در سال 1958 و تا حدی برگرفته از فلسفه حاکمه بر الکلی‌های گمنام به کار گرفته شد و به سرعت کارایی خود را در درمان و بازتوانی معتادان نشان داد.

اهداف اجتماع درمان مدار اعتیاد

هدف تی سی ایجاد تغییرات کلی در سبک زندگی معتاد است که شامل موارد زیر می باشد          

  • پرهیز از مواد مخدر        
  • ایجاد صداقت فردی          
  • کسب مهارت‌های اجتماعی مفید          
  • حذف عقاید ضد اجتماعی و رفتارهای غیر قانونی در تی سی عملاً اهداف درمانی روان‌شناختی و اجتماعی به صورت هم‌زمان تعقیب می شود و به منظور دستیابی به اهداف، معتاد مجبور است که مدتی حدود (سه ماه تا سی سال) در اجتماعات درمان ‌مدار با برنامه‌های هدفمندی که برای وی در نظر گرفته شده است، زندگی کند.

بررسی زمینه های کاربرد اجتماعی درمانی در درمان معتادان

دیدگاه‌های تی سی

تی سی سوء مصرف مواد مخدر را بیماری یا اختلال می داند که تمامی و یا بخشی از زمینه های عملکرد فردی (شناختی، رفتاری، هیجانی، طبی، اجتماعی یا معنوی) را در برمی‌گیرد. در تی سی مشکل یا مسأله اصلی خود شخص است نه مواد مخدر، اعتیاد یک علامت است نه ریشه اصلی. اختلال و سم زدایی شیمیایی شرط وارد شدن به اجتماع درمان مدار است نه هدف آن.

عواملی که در فرآیند تغییر مؤثر هستند، عبارتند از

  • انگیزه مندی: فرد دارای انگیزه کافی برای بهبودی باشد.
  • خودیاری و خودیاری متقابل: هر فرد هم در فرآیند تغییر خود مشارکت داشته باشد، هم به عنوان الگو و سرمشق در تغییر دیگران مؤثر واقع می شود.        
  • یادگیری اجتماعی: الگوهای رفتاری بیمارگونه، گرایش ها و نقش های منفی، هیچ کدام در تنهایی ایجاد نشده اند و به طور مجزا از اجتماع و روابط انسانی نیز قابل برگشت و تغییر نیستند.

ساختار تی سی

اجتماع درمان مدار دارای یک ساختار سلسله مراتبی می باشد که تشکیل شده است از کارمندان نسبتاً محدود و بیماران مقیم که در سطوح مختلف قرار دارند.

مراحل برنامه تی سی

ساختار سلسله مراتبی در اجتماع درمان مدار به گونه ای پیش بینی شده که همراه و بر حسب هر مرحله و نیز کل مراحل حرکت از بیرون به درون را میسر می سازد.

یک دوره اجتماع درمان مدار شامل پنج مرحله اصلی است

  • مرحله جهت یابی          
  • مرحله درمان          
  • مرحله پیش از ورود مجدد          
  • مرحله ورود مجدد          
  • مرحله مراقبت بعدی

مرحله جهت یابی در تی سی

اهداف: آشنا نمودن مقیم با فلسفه، قوانین، فرآیند گروه و سایر اطلاعات مربوط به برنامه و جهت دهی نگرش او به برنامه تی سی و ارزیابی آن.  مدت: برحسب طول دوره تی سی متغیر است و حدوداً از یک تا شصت روز به طول می انجامد.

مرحله درمان در تی سی

اهداف: تمرکز عمده بر روش اهداف اصلی روان شناختی و اجتماعی است (خودیاری، مشکلات رفتاری، خانوادگی، تربیتی و حرف های سوء مصرف مواد مخدر و ...)

مدت: بر حسب طول دوره تی سی متغیر است و حدوداً از یک تا شصت روز به طول می انجامد.

مرحله پیش از ورود مجدد در تی سی

اهداف: تدارک مقدماتی جدایی مقیم از اجتماع تی سی مدت: برحسب طول دوره تی سی متغیر است.

مرحله ورود مجدد در تی سی

اهداف: کامل شدن جدایی فرد از اقامت در تی سی ارائه خدمات مشاورهای در زمینه مشاوره حرفه ای، همکاری با سایر گروه‌های خودیار و سایر سیستم‌های اجتماعی، تربیتی و حمایتی.

مدت: برحسب طول دوره تی سی متغیر است.

زندگی درست از دیدگاه تی سی

تی سی دارای احکام و معیارهای معینی است که آن را برای بهبودی خودیارانه، یادگیری اجتماعی، رشد شخصی و زندگی سالم، ضروری می داند.