تجویز طولانی مدت مورفین برای مدیریت درد مزمن باعث تحمل اثر ضد درد آن می شود و حتی می تواند باعث وابستگی به دارو شود. مطالعات متعدد تغییر اکسیداسیون و کاهش قابل توجهی را در وابستگی و اعتیاد به مورفین نشان داده است.
مورفین، مؤثرترین مسکن شبه افیونی، از نظر بالینی برای دردهای شدید حاد و مزمن می باشد. مورفین در غلظت های پایین تکثیر سلولی را افزایش داده و سمیت سلولی ناشی از نیکوتین و مرگ سلولی را سرکوب می کند.
مورفین با دوز پایین از طریق مهار استرس اکسیداتیو و استرس شبکه آندوپلاسمی، ترویج فعال سازی اتوفاژی و بهبود عملکرد میتوکندری، نقش محافظ عصبی را در مدل های سلولی و حیوانی بیماری پارکینسون ایفا کرد. مصرف مورفین باعث کاهش آسیب ایسکمی مغزی می شود با این حال، استفاده مکرر از مورفین منجر به عوارض جانبی مختلفی مانند تحمل، وابستگی و اعتیاد می شود.
در سال 1804 میلادی اولین آلکللوئید تریاک که شناخته شد مورفین نامگذاری کردند که از کلمه مورفئوس خدای رویای یونان باستان مشتق شده بود. مورفین ماده مؤثر و جزء اساسی تریاک بوده و 7 تا 14 درصد آن را تشکیل می دهد. به طور متوسط از هر 10 کیلوگرم تریاک یک کیلوگرم مورفین تهیه می شود. به صورت گرد سفید یا کرم و گاهی قرمز آجری و مایع بدون رنگ وجود دارد.
طعم آن تلخ و بوئی تند و زننده دارد. مورفین یکی از قوی ترین و قدیمی ترین داروهای خواب آور است، چنان چه مورفین را در آزمایشگاه های مجهز از تریاک استحصال نمایند پودر سفید رنگی به دست می آید.
مورفین به دو صورت مایع و پودر مصرف می گردد و در جوامع صنعتی مصرفش توسط جوانان زیاد است. از سال 1850 میلادی که سرنگ های تزریقی زیر جلدی به بازار آمد، استفاده از آن گسترش بیشتری پیدا کرد. مورفین از تریاک استخراج می شود و یا مستقیماً از ساقه خشخاش به دست می آید و به صورت پودری کریستالی به رنگ قهوه ای روشن و یا سفید می باشد.
مورفین به اشکال قرص، کپسول، پودر یا محلول عرضه می شود و از طریق خوراکی، تدخین، استنشاق از راه مجاری تنفسی و تزریق زیر پوستی و داخل سیاهرگی مورد استفاده قرار می گیرد. شروع مصرف مورفین را متخصصان به ماه عسل تعبیر می کنند. زیرا مورفین تمام احساس ها را تغییر می دهد و به تجربه های ادراکی، خلقی و حسی و اساساً ارتباطات شخص با دنیای خارج، ظاهر دلنشینی می بخشد. این لذت در ابتدا در مورد احساسات داخلی نامشخص، بسیار شدید است.
کارکرد ذهنی در سطوح بالا مانند استدلال نه تنها دچار اشکال نمی گردد، بلکه عملکرد آن با شور و هیجان زیاد توأم است. البته پس از مدتی مصرف، عادت پدیدار می گردد و شخص به ناچار مقدا مصرف مورفین خود را افزایش می دهد.
اضطراب که خود جزئی از درد و رنج وابسته به کمبود احتمالی در اعتیاد است، سبب می شود که شخص علاوه بر افزایش مقدار مصرف خود، فواصل مصرف را نیز کاهش داده و به این شکل از بروز علائم کمبود و اضطراب احتمالی جلوگیری نماید. البته افرادی هستند که مصرف روزانه خود را بدون افزایش قابل ملاحظه ای ادامه می دهند و زندگی خود را بر اساس ریتم سرنگ ها قرار داده و به کار و زندگی معمولی خود مشغول می باشند اما افراد دیگر قادر به تداوم کار و فعالیت نبوده و دائماً در پی بالا بردن مقدار مصرفی و پر کردن سرنگ های بعدی هستند.
