اهمیت پیشگیری از اعتیاد در مدارس

جوانان به خاطر آسیب‌پذیریشان سریع‌تر از دیگران، اصلی‌ترین قربانیان مواد مخدر می‌شوند. گسترش اعتیاد در بین نوجوانان و جوانان موضوعی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. آموزش به عنوان اهرمی به منظور پیشگیری از مصرف مواد مخدر از نقش به سزایی برخوردار است. آگاهی نوجوانان نسبت به مضرات مواد مخدر خطر ابتلا به اعتیاد را کاهش می دهد. آموزش به عنوان اولین عامل بازدارنده اعتیاد به مواد مخدر از اهمیت زیادی برخوردار است.

عوامل پیشگیری از اعتیاد در مدارس

برنامه ‌های پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر می توانند طوری طراحی شوند تا به خوبی در مرحله ی پیش از دبستان وارد عمل شوند و اما عوامل خطرساز سوء مصرف دارو نظیر رفتار پرخاشگرانه، مهارت های اجتماعی ضعیف و مشکلات تحصیلی را مورد توجه و بررسی قرار دهند. برنامه ‌های پیشگیری از اعتیاد برای کودکان مدارس ابتدایی می بایست طوری طراحی شوند که باعث ارتقاء هوش هیجانی، اجتماعی و تحصیلی شوند تا به عوامل خطرناکی چون پرخاشگری، افت تحصیلی و ترک تحصیل که خود می توانند منجر به سوء مصرف دارو شوند، منجر نشود.

آموزش باید بر مهارت‌ های ذیل متمرکز باشد

  • قدرت خودداری و پرهیز
  • برقراری ارتباط
  • هوش هیجانی
  • حل مشکلات اجتماعی و حمایت تحصیلی به ویژه در مطالعه

برنامه های پیشگیری از اعتیاد برای دانش آموزان دبیرستانی

برنامه های پیشگیری از اعتیاد برای دانش آموزان دبیرستانی باید منجر به افزایش توانایی اجتماعی، تحصیلی و مهارت های ذیل شوند:
  • بررسی عادات و رفتارهای فرد
  • برقراری ارتباط
  • ارتباطات همسالان با هم
  • جرأت ورزی و استقلال فردی
  • مهارت های مقاومت در برابر دارو
  • تقویت نظرات ضد مواد مخدر (مخالفت با مصرف مواد مخدر)
  • تقویت تعهدات شخصی در برابر سوء مصرف مواد مخدر
  • عوامل اجتماعی

اهمیت پیشگیری از اعتیاد در مدارس

برنامه ‌های پیشگیری منظم و هدفمند اعتیاد به مواد مخدر

برنامه ‌های پیشگیری منظم و هدفمند در مکان‌های عمومی و مقاطع حساس مثل ورود به دبیرستان، می تواند اثرات مفیدی در میان کودکان و خانواده های پر خطر داشته باشد. چنین اقداماتی به تنهایی قادر به این نیستند که همه ی افراد جامعه را از خطر برهانند ولی می توانند به توسعه و بهبود پیوند مدرسه و اجتماع کمک کنند. برنامه های پیشگیری اجتماعی از اعتیاد که ترکیبی از دو یا چند برنامه مفید و مؤثر هستند (نظیر برنامه های مبتنی بر خانواده و مدرسه) می توانند مؤثرتر از یک برنامه منفرد باشند. برنامه های پیشگیری اجتماعی که در موقعیت های مختلف به افراد دسترسی دارند به طور مثال در مدارس، باشگاه ها، مساجد، زیارتگاه ها و رسانه های جمعی، زمانی مفیدتر است که ارائه دهنده پیام فراگیر اجتماعی در هر موقعیتی باشند. طی چند دهه گذشته چندین رویکرد متفاوت در مورد پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر در مدارس اجرا شد.

انتخاب مدرسه به عنوان پایگاه اجرایی پیشگیری اعتیاد به چند دلیل بوده است

  • درصد قابل توجهی از جمعیت کشور در نهادهای آموزشی از مدارس تا دانشگاه به سر می بردند.
  • امکان تنوع بخشی در مسائل درسی و آموزشی وجود دارد.
  • می‌توان با سنین مختلف دانش آموزان کار کرد.
  • این گروه سنی بیشتر در معرض خطر انحرافات اجتماعی قرار دارند.
  • امکان استفاده از تجارب معلمان و مربیان و مشاوران وجود دارد.
بدین ترتیب هم اینک مدارس به عنوان یک مرکز مهم که قادر است برنامه‌های پیشگیرانه اعتیاد به مواد مخدر را پوشش دهد، مورد توجه است. علاوه بر آن طی دهه گذشته الگوهای متنوعی مطرح شده و به تدریج با بررسی پیامدهای آن، کامل تر شده است.

سطوح و برنامه‌ های پیشگیری اعتیاد

پیشگیری سطح اول: مداخلات پیشین که هدف آن پیشگیری از بروز بیماری است. پیشگیری سطح دوم: مداخلات زودهنگام که در آن به تشخیص و درمان افراد مبتلا به بیماری پرداخته می‌شود که مقصود از آن، جلوگیری مداخله‌ای کاهش شیوع بیماری در جامعه است. پیشگیری سطح سوم: مداخلات پسین است که منجر به کاهش درجه آسیب پذیری ناشی از بیماری و به حداقل رساندن عوارض آن می شود.