اعتماد به نفس کلیدی ترین واژه در فرآیند مصرف، توقف مصرف، شروع درمان و تداوم بهبودی بیماران است. کاهش اعتماد به نفس با افزایش احتمال مصرف مواد مخدر مرتبط است و افزایش اعتماد به نفس با کاهش مصرف مواد مخدر پیوند نزدیکی دارد.
نحوه تأثیر مواد اعتیاد آور نیز در افزایش و از بین بردن اعتماد به نفس بیماران مؤثر است. یعنی با شروع مصرف مواد مخدر بیماران دچار اعتماد به نفس کاذب خواهند شد که توانایی آن ها را برای غلبه بر مشکلات افزایش می‌دهد.
بسیاری از مصرف کنندگان مواد مخدر نیز به دلیل مشکلات روانی، اجتماعی و کمبود اعتماد به نفس به مصرف مواد مخدر گرایش می‌یابند. اعتماد به نفس به معنی باور داشتن به توانایی ها و نقاط قوت خویش است.
یکی از مسائل مهم در بیماران مصرف کننده مواد مخدر و افرادی که تحت درمان قرار دارند خشم است. خشم در افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند بیشتر دیده می شود. خشم می تواند عامل اصلی لغزش و عود در اعتیاد باشد و لذا آشنایی اعضای خانواده با نشانه‌های آن و راه های کاهش پیامدهای آن ضروری است.
خشم حالتی از نگرانی و تنش است که با ویژگی‌های جسمی چون بالا رفتن فشار خون، تنش و اضطراب شدید، لرزش دست و پا و تغییر چهره مشخص می‌شود. افرادی که قادرند خشم خود را کنترل نمایند می توانند بهتر تصمیم گیری نموده و توانایی بیشتری بر کنترل رفتارهای خود نشان می دهند.
