مصرف الکل در بارداری یکی از عوامل عمده نقائص جدی جسمی و روانی بدو تولد در کودکان به شمار می آید. سالانه 40.000 کودک با درجاتی از آسیب مربوط به الکل به دنیا می آیند. مؤسسه ملی سوء مصرف مواد گزارش کرده است که 19 درصد از زنان در دوران بارداری الکل مصرف می کنند که این میزان در زنان سفید پوست بیشتر از سایر زنان است.
سندرم الکل جنینی یک سوم کودکان متولد شده از مادران الکلی را مبتلا می سازد.
وجوه مشخصه این سندرم عبارتند از:
1) تأخیر در رشد در دوره بیش از تولد (قد و وزن)
2) ناهنجاری های خفیف مانند میکروفتالمی (کوچکی کره چشم)، کوتاهی شکاف پلکی، هیپوپلازی میانه صورت (رشد کمتر از حد معمول)، فیلتروم صاف یا کوتاه و باریک بودن لب فوقانی
3) تظاهرات مربوط به دستگاه عصبی مرکزی (دور سر زیر صدک سوم)، سابقه کندی رشد، بیش فعالی، نقائص توجه، ناتوانی های یادگیری، نقائص هوشی و تشنج. میزان بروز سندرم جنین الکی حدود 5/0 در هر 1000 تولد زنده است.
برخی مطالعات حاکی است که مصرف الکل در دوران بارداری ممکن است در بروز اختلال کم توجهی-بیش فعالی نقش داشته باشد.
مصرف دخانیات و سیگار در زمان بارداری عوارض زیادی برای نوزاد به همراه دارد. نیکوتین و سایر مواد سمی و مضر که در سیگار و قلیان و سایر دخانیات وجود دارد از طریق جریان خون مادر به جنین می رسد و مشکلات فراوانی را برای جنین بوجود می آورد. اگر سلامت خودتان برایتان مهم نیست، سلامت کودک شما می تواند دلیل خوبی برای ترک و کنار گذاشتن سیگار و سایر دخانیات باشد.
مصرف سیگار با زایمان زودرس و کم وزنی نوزاد در هنگام تولد ارتباط دارد. برخی گزارش ها سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار را به مصرف سیگار توسط مادر ربط داده اند.
برخی از عوارض بر اثر مصرف سیگار و دخانیات در زمان بارداری:
هر چه میزان مصرف سیگار، قلیان و سایر دخانیات در زمان بارداری بیشتر باشد احتمال آسیب های ذکر شده بالاتر می رود. توجه داشته باشید که هیچ مقداری از نیکوتین و سیگار برای دوران بارداری مجاز نیست. برخی از مادران بر این باورند که با کاهش مصرف سیگار، آسیبی به جنین وارد نمی شود ولی این نکته کاملاً اشتباه است و مصرف سیگار به میزان خیلی کم هم می تواند آسیب های زیادی به جنین وارد نماید.
ماری جوانا و کوکائین رایج ترین مواد غیر قانونی مورد سوء مصرف هستند و پس از آنها هروئین قرار دارد. میزان مصرف ماری جوانا و کوکائین در زنان باردار به ترتیب 3 و 1 درصد است. مصرف مزمن ماریجوانا با وزن کم نوزاد در بدو تولد، نارسی و علایم شبیه محرومیت از جمله گریه های مفرط، لرزش و استفراغ شدید و مزمن ارتباط دارد.
مصرف کوکائین و کراک در دوران بارداری با تعدادی از ناهنجاری های رفتاری از جمله تحریک پذیری، گریه بیش از حد، و کاهش تمایل برای ارتباط انسانی همراه بوده است. نوزادانی که از مادر معتاد به مواد مخدر متولد می شوند در هنگام تولد دچار سندرم محرومیت می شوند.
مواجهه با داروهای مختلف در دوره پیش از تولد نیز ممکن است سبب بروز ناهنجاری هایی شود. داروهایی که معمولاً ناهنجاری های جنینی به وجود می آورند عبارتند از آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد تشنج والپروات، کاربامازپین، و فنی توئین، پروژسترون و استروژن ها، لیتیم و وارفارین.
