با شروع به کشت خشخاش به تدریج مردم کشت آن را جایگزین کشت گندم نمودند و به دنبال آن تریاک ایران با توجه به مرغوبیت آن یکی از مهم ترین کالاهای صادراتی ایران گردید و به سبب در دسترس قرار داشتن تریاک برای کشاورزان و دست اندرکاران موجب استعمال آن و اعتیاد آنان شد. در همین سال ها بود که ناصرالدین شاه امتیاز توتون و تنباکو را به انگلیسی ها واگذار کرد که بر اساس مخالفت جدی مردم به رهبری میرزای شیرازی مجبور به لغو این امتیاز گردید.
اولین قانون منع کشت خشخاش و جلوگیری از مصرف غیر طبی تریاک در سال ۱۳۳۴ از تصویب مجلس گذشت و وزارت بهداری را متصدی امور معتادان کرد. به دنبال آن، در سال ۱۳۴۸ دولت قانون منع کشت خشخاش را لغو و به جای آن قانون کشت محدود خشخاش و سهمیه کوپن تریاک را وضع نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۵۹ قانونی تصویب شد که بر اساس آن، کشت خشخاش در سراسر ایران ممنوع و مصرف مواد مخدر جرم و معتاد مجرم شناخته شد و مسئولیت رسیدگی به امور معتادان به دادسرای مواد مخدر واگذار گردید.
طبق اسناد و مدارک از قدیم، اقسام مواد مخدری مانند برگ کوکائین، حشیش، تریاک و الکل مورد شناسایی بشر بوده است. مزایا و خواص دارویی و مصارف پزشکی تریاک باعث شده که از حدود ۱۵۰ سال پیش کشت زراعت این ماده در بعضی از مناطق جغرافیایی رواج پیدا کند، از بد کشت، انتشار و ترویج تریاک و مواد مخدر در کشورهای مختلف جهان همان طور که گفته شد، همواره ارتباط مستقیمی بین مسئله اعتیاد و سیاست وجود داشته است و نظام های سیاسی مسلط بر جهان به خصوص در کشورهای جهان سوم از مواد مخدر به عنوان یک حربه مهم اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و تجاری استفاده می‌کردند.
لازم به تذکر است که تجارت حشیش در مراکش از اهمیت خاص برخوردار بوده و از طریق سازمان مافیا این ماده به تمام کشورهای دنیا پخش و توزیع می‌شود و مصرف آن در بین جوانان تقریبا همه گیر شده است.
عموماً پذیرفته شده که نیکوتین بسیار اعتیاد آور است، با این حال ما احتمالاً از معتاد نامیدن یک سیگاری خودداری می کنیم. الکلیسم یکی از موارد بسیار واضح وابستگی دارویی است، ولی افراد بسیاری در طول زندگی خود بدون مشکل وابستگی الکل می نوشند، مردم قرن ها با هدف های اجتماعی، مذهبی، دارویی و تفریحی داروهای تغییر دهنده ذهن را مصرف کرده اند.
برای مثال بیش از سه هزار سال است که تریاک در جوامع مختلف مصرف شده است. در قرن نوزدهم، در آمریکا و انگلستان، انواع فراورده‌های تریاک وسیعاً در دسترس بوده و حتی کودکان نیز مصرف می‌کرده‌اند. هروئین از سال ۱۳۵۵ شمسی در ایران رواج پیدا کرد و علی رغم قوانین زیادی مانند مجازات مرتکبین قاچاق تریاک و هروئین، قانون منع کشت خشخاش، قانون کشت محدود خشخاش، تصویب‌نامه های مختلف همچنان حتی بیشتر از سابق خرید و فروش و مصرف آن در گوشه کناره ایران به خصوص تهران به چشم می خورد.
طبق آمار انستیتو روانپزشکی ایران حدود ۵۵ درصد معتادان ایران در استان‌های تهران، خراسان و کرمانشاه هستند و تعداد مردان ۱۰ برابر بیشتر از تعداد زنان می‌باشد. خشخاش با این که در ممالک شرقی از جمله ایران، هند، چین، ترکیه و ممالک اروپای غربی یافت می شده ولی اصل آن از مصر بوده است. به هر حال، مواد مخدر به صورت گیاهان مختلف از قرون گذشته و بسیار قدیم استعمال می شد. اما از حدود ۱۵۰ سال پیش کشت خشخاش و تولید تریاک، آن هم با ترکیبات جدید به عنوان یک ابزار مورد توجه قرار گرفت.
