طبقه بندی مواد مخدر

طبقه بندی مواد مخدر کار بسیار پیچیده و حساسی است که به روش های مختلفی انجام می شود. تا کنون طبقه بندی های گوناگونی بنا به قدرت اعتیاد زایی، نوع وابستگی که ایجاد می کنند، نوع تأثیر مواد اعتیادآور و تأثیر درمانی مواد اعتیادآور انجام گرفته است. ما در این جا انواع مواد مخدر را در بزرگ ترین طبقه بندی، به دو گروه تقسیم می کنیم. گروه اول مواد مخدری که منشأ طبیعی دارند، گروه دوم مواد مخدری که منشأ شیمیایی دارند و در آزمایشگاه ها تولید می شوند.

طبقه بندی مواد اعتیادآور

تعداد مواد اعتیادآوری که از گیاهان طبیعی یا به طریقه صنعتی و شیمیایی تهیه می گردند زیاد و طبقه بندی جامع آن ها بر حسب موازین و ملاک های خاص، کار پیچیده و بحث برانگیزی است.

تا کنون طبقه بندی های متعددی برای انواع مواد اعتیادآور ارائه گردیده است که هر کدام نقاط ضعف و قوت خود را دارا می باشند و ما در این جا به شرح مختصر آن ها می پردازیم.

طبقه بندی بر حسب منشأ مواد اعتیاد آور

در این طبقه بندی، کلیه مواد اعتیادآور را بر اساس منشأ تهیه آن ها، به دو دسته بزرگ تقسیم می کنند که عبارتند از: موادی که از ریشه، برگ، گل و میوه گیاهان بدست می آیند و به عبارتی منشأ طبیعی دارند مانند: تریاک، حشیش، کوکائین، و مشروبات الکلی. موادی که از طریق شیمیایی و تحت شرایط آزمایشگاهی و تحقیقاتی تهیه و تولید می شوند و به عبارتی منشأ شیمیایی دارند مانند: انواع آرام بخش ها و داروهای مسکن و محرک و توهم زا.

طبقه بندی بر حسب قدرت اعتیادزایی مواد اعتیادآور

برخی از محققان مبنای طبقه بندی مواد را بر قدرت اعتیادزایی مواد مخدر عنوان نموده اند. بر این اساس مواد مخدر به دو دسته تقسیم می شوند: موادی که اعتیادهای شدید یا عمیق ایجاد می کنند، مانند: هروئین، تریاک، مرفین، کدئین و . . . موادی که اعتیادهای ضعیف ایجاد می کنند، مانند: سیگار، تنباکو، قهوه، چای و مصرف برخی از داروهای اعصاب مانند دیازپام و . . .

طبقه بندی بر حسب نوع وابستگی مواد اعتیادآور

مواد اعتیادآور را می توان بر اساس تأثیری که به لحاظ نوع وابستگی ایجاد می کنند تقسیم بندی نمود: وابستگی روانی و جسمانی و نیز ایجاد پدیده تحمل بدنی. موادی که این نوع وابستگی ها را به وجود می آورند عبارتند از: هروئین، تریاک، مرفین، کدئین، برخی از آرام بخش ها، الکل و نظیر آن ها.

وابستگی روانی موادی که این نوع وابستگی ها را به وجود می آورند عبارتند از: کوکائین، ماری جوانا، حشیش و . . . وابستگی جسمانی یا فیزیولوژیکی. موادی که این نوع وابستگی ها را به وجود می آورند عبارتند از: آرام بخش ها و ضد دردهای قوی.

طبقه بندی مواد اعتیاد آور

طبقه بندی بر حسب نوع تأثیر مواد اعتیادآور

داروهای اعتیادآور به پنج دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:

تخدیرکننده ها- مسکن ها

شامل الکل (اتانول)، باربیتورت ها، سکونال و . . . این داروها موجب کاهش تنش، ایجاد آرامش، خواب و نیز تسهیل در روابط اجتماعی می شود.

محرک ها

شامل آمفتامین ها از قبیل بنزورین، دکسدرین(دکستروآمفتامین)، متدرین(متاآمفتامین)، کوکائین (کوکا) می شوند.

خواب آورها یا نشئه کننده ها

شامل تریاک و مشتقات آن مانند مورفین، کدئین، هروئین، متادون و . . . این مواد از بین برنده درد و تولیدکننده احساس آرامش و سرخوشی هستند و اضطراب و تنش را از بین می برند.

روان گردان ها و توهم زاها

شامل حشیش، مسکالین (پیوت)، پسیلوسبین (سایکو توجنیک ماشروم) و . . . مصرف این مواد تغییر در هیجانات، افکار و رفتار به وجود می آورند و موجب احساس وسعت ذهن و تفکرات می شوند.

آرام بخش های ملایم

شامل لیبریم (کلوردیازپوکساید)، والیوم (دیازپام) و . . .می شود. مصرف این مواد، تنش و اضطراب را از بین می برد، تولید آرامش و خواب می کند.

طبقه بندی بر حسب تأثیر درمانی مواد اعتیادآور سازمان بهداشت جهانی، از دیدگاه تأثیر درمانی مبادرت به ارائه طبقه بندی خاص نموده است.

این طبقه بندی شامل موارد ذیل است:

1) موادی که مصرف درمانی آن ها بسیار اندک است.(عموماً توهم زاها)

2) موادی که مصرف درمانی متعددی دارند مانند: آمفتامین ها.

3) موادی که مصرف درمانی زیاد و البته خطرات بالا برای سلامتی دارند، مانند: باربیتورات ها و غیره.

4) موادی با ارزش درمانی مشخص و زیاد و خطرات ناچیز، مانند: انواع آرام مواد بخش ها، خواب آورها، مسکن ها و غیره. به طور کلی با توجه به طبقه بندی های متعدد ارائه شده کلیه مواد اعتیادآور را می توان به چهار دسته تقسیم بندی نمود.

این چهار دسته عبارتند از:

  • مواد افیونی
  • مواد توهم زا
  • مواد محرک
  • مواد آرام کننده یا آرام بخش

جهت مشاوره رایگان ترک اعتیاد با شماره ٧٥۳٥٤-۰۲۱ تماس بگیرید