نقش خانواده در ترک اعتیاد یک نقش حمایتی است. در ارتباط با نقش خانواده در فرآیند درمان اعتیاد ذکر این نکته لازم است که وابستگی به مواد مخدر را نمی توان از بین برد بلکه می توان آثار و پیامدهای آن را به حداقل رساند.
واقعیت پدیده اعتیاد به مواد مخدر و محرک این است که اعتیاد یک بیماری مزمن پیشرونده است و احتمال عود و لغزش در این بیماری وجود دارد ولی این بیمار است که در قبال فرآیند درمان مسئولیت اصلی را بر عهده خواهد داشت و خانواده صرفاً نقش حمایتی دارد و سعی خواهند نمود با فراهم کردن امکانات و شرایطی ضمن تأکید بر وضعیت روانی بیمار به ایجاد حمایت سالم از او بپردازند.
تغییر در رفتار بیمار تحت درمان بسیار سخت است و باید به تغییرات کوچک بسنده نمود و انتظار تغییرات بزرگ را از بیمار نداشت. لغزش بخشی از فرآیند درمان اعتیاد است و طبیعی است که بیمار در فرآیند درمان بیماری اعتیاد لغزش داشته باشد.
در ارتباط با شرایط لغزش و عود اعتیاد باید تا حد امکان آن را شناخت و به حداقل رساند و برای کاهش آن برنامه ریزی نمود. خانواده نقش مهمی در فرآیند درمان دارد اما زمانی می‌تواند نقش خود را به درستی انجام دهد که بر افکار، احساسات، هیجانات و اعمال خود کنترل داشته باشد تا بتواند کمک مؤثری به بیمار نماید. ولی مسئولیت اصلی درمان اعتیاد با بیمار بوده و خانواده یک نقش حمایتگر را دارد.
تکنیک بستن قرارداد ممکن است منجر به کاهش مصرف مواد مخدر توسط بیمار شود. در خصوص نحوه اجرای این تکنیک با بیمارتان صحبت کنید و قاطعانه به وی بگویید که از وضعیت مصرف مواد مخدر توسط او خسته شده اید.
همه راه‌ها را انتخاب نموده و بهتر است اقدام جدی‌تری انجام دهید ممکن است بیمار اظهار نموده و بهتر است اقدام جدی‌تری انجام دهید ممکن است بیمار اظهار عجز نموده و دست به انکار بزند. اما با بستن قرارداد کتبی موافقت نماید و در مورد عدم پایبندی به قرارداد نیز محرومیت های مقتضی را مد نظر قرار داده و در قرارداد قید نمایید. محرومیت ها باید با شرایط و ویژگی‌های بیمار تناسب داشته باشد و با توافق با بیمار نوشته شود. از تنبیهاتی که قابلیت اجرایی ندارند خودداری نمایید.
خانواده سالم و حمایت گر به خانواده‌ای گفته می‌شود که بتواند قاطعانه با رفتارهای بیمارگونه بیماران برخورد نمایند و در ضمن بر بازسازی هویت و شخصیت، تعیین اولویت، اهداف و نیازهای خود و سایر اعضای خانواده متمرکز شوند.
گاه اندیشیدن به رنج بی پایان مادران و همسران سوء مصرف کنندگان مواد مخدر به نظر می‌رسد آن ها را از قید دنیا و متعلقات آن رهایی بخشیده و قدم در راه سعادت و نیکبختی نهاده اند شاید این لقاالله برای آن ها بسیار آسان تر و متحمل تر از قافله ای باشد که هنوز اندر خم یک کوچه گرفتارند.
باید خانواده‌های این بیماران را ارج نهاد نه برای انسان بودنش ان بلکه برای قدم نهادن در راه مانند انسان بودن و راه سعادت است. در حالی که ما هزاران فرسنگ تا مانند انسان بودن فاصله داریم اما آن ها با تلاش و ایثارشان در راه حقیقت و برخود سازی هیچ گام نهاده اند.
