بعضی از منابع علل عود مصرف مواد مخدر را به صورت جدای از علل اولیه، شرح می دهند، عوامل ژنتیکی، خانوادگی، محیطی، شغلی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، شخصیتی، استرسهای زندگی، اختلالات روانی توأم با وابستگی به مواد مخدر، عوامل بیولوژیکی، یادگیری اجتماعی و شرایط رفتاری، می توانند در ایجاد و ناتوانی برای قطع مصرف کامل وابستگی به مواد مخدر باشند.
به طور کل، مدل پیشگیری از بازگشت مجدد اعتیاد، که حول محور طبقه بندی دقیق هیجانات، رویدادها و موقعیتهایی می شود که میتواند هم در لغزش و هم در بازگشت مصرف مواد مخدر مشارکت داشته باشد.
این طبقهبندی، هم شامل تعیین کننده های فوری و بازگشت و هم پنهان کاری های قبلی میشود که به طور غیرمستقیم آسیبپذیری فرد را افزایش میدهد.بر اساس طبقه بندی، تعیین کننده های عود و موقعیت های پرخطر فرض شده در مدل پیشگیری از عود اعتیاد، مؤلفه های درمانی بیشماری توسعه یافته است که در کمک به بهبودی، برای کنار آمدن الکلی ها با موقعیت های پرخطر هدف قرار گرفته است.
نتایج به دست آمده از تحقیقات، به ویژه مطالعه پروژه تداوم و تکرار عود اعتیاد، احتمالاً میتواند به درمان های اصلی مدل پیشگیری از عود اعتیاد، به ویژه با توجه به ارزیابی موقعیت های پرخطری همچون مفهوم سازی تعیین کننده های فوری و پنهانکاری های قبلی بازگشت اعتیاد، منجر شود. به هر حال، یافته های پژوهشی در مجموع از الگوی همه جانبه فرآیند عود اعتیاد و اثربخشی راهبردهای درمانی مبتنی بر این مدل حمایت می کنند.