علل بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد

یکی از چالش های مهم جامعه امروزی اعتیاد به مواد مخدر و ترک آن است. اعتیاد سلامت جسم و روان افراد را به خطر می اندازد. برای بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد و عود مصرف چند مرحله وجود دارد، ترک مجدد اعتیاد پس از عود اعتیاد بسیار سخت تر و دشوارتر است زیرا حتی با یک بار مصرف کردن فرد میل شدیدی برای مصرف دوباره ماده مخدر در فرد شکل می گیرد که کنترل آن بسیار دشوار است.

علل بازگشت به مواد مخدر در جامعه ایران، موارد زیر شناسایی شده است

  • وجود مواد مخدر و سهولت دسترسی به آن
  • عدم مراقبت، کنترل و پیگیری در مورد معتادان معالجه شده
  • شرایط منفی موجود در اطراف فرد مصرف کننده
  • ناراحتی عصبی و ضعف فرد در مقابل آن ‌ها به ویژه در زمان پس از ترک مواد مخدر که معتاد به شدت آسیب پذیر، حساس و نا امید است
  • عدم برنامه ریزی لازم برای مشغول نمودن این افراد به یک کار مفید و مورد علاقه
  • عدم پذیرش این افراد از سوی جامعه و ادامه انزوای آنان و احساس طرد شدگی و نیش ها و کنایه های اطرافیان
  • وجود معتادان دیگر یا دوستان مصرف کننده مواد مخدر سابق
  • غیر علمی بودن اصول حاکم بر مرکز بازپروری و در نتیجه ناتمام ماندن و یا ناقص اجرا شدن برنامه ترک اعتیاد به مواد مخدر به ویژه از نظر رهایی مسمومیت جسمی از ماده مخدر و یا احساس چنین حالتی از سوی فرد معتاد
  • وجود مراکزی همچون قهوه خانه ها و نظایر آن، که می‌توان از آن به عنوان آلودگی محیط تعبیر نمود
  • ضعف قوای جسمی فرد
  • بی خوابی شدید که از سوی اکثر معتادان به عنوان یکی از دلایل عمده بازگشت و روی آوردن به مواد مخدر ذکر شده است
  • ضعف و بی حالی مخصوصی که معتادان می گویند هیچ کس قادر نیست آن را درک کند مگر این که به مواد مخدر معتاد باشد

علل بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد 

بعضی از منابع علل عود مصرف مواد مخدر را به صورت جدای از علل اولیه، شرح می دهند، عوامل ژنتیکی، خانوادگی، محیطی، شغلی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، شخصیتی، استرس‌های زندگی، اختلالات روانی توأم با وابستگی به مواد مخدر، عوامل بیولوژیکی، یادگیری اجتماعی و شرایط رفتاری، می توانند در ایجاد و ناتوانی برای قطع مصرف کامل وابستگی به مواد مخدر باشند.

به طور کل، مدل پیشگیری از بازگشت مجدد اعتیاد، که حول محور طبقه بندی دقیق هیجانات، رویدادها و موقعیت‌هایی می شود که می‌تواند هم در لغزش و هم در بازگشت مصرف مواد مخدر مشارکت داشته باشد.

این طبقه‌بندی، هم شامل تعیین کننده های فوری و بازگشت و هم پنهان کاری های قبلی می‌شود که به طور غیرمستقیم آسیب‌پذیری فرد را افزایش می‌دهد.بر اساس طبقه بندی، تعیین کننده های عود و موقعیت های پرخطر فرض شده در مدل پیشگیری از عود اعتیاد، مؤلفه های درمانی بی‌شماری توسعه یافته است که در کمک به بهبودی، برای کنار آمدن الکلی ها با موقعیت های پرخطر هدف قرار گرفته است.

نتایج به دست آمده از تحقیقات، به ویژه مطالعه پروژه تداوم و تکرار عود اعتیاد، احتمالاً می‌تواند به درمان های اصلی مدل پیشگیری از عود اعتیاد، به ویژه با توجه به ارزیابی موقعیت های پرخطری همچون مفهوم سازی تعیین کننده های فوری و پنهان‌کاری های قبلی بازگشت اعتیاد، منجر شود. به هر حال، یافته های پژوهشی در مجموع از الگوی همه جانبه فرآیند عود اعتیاد و اثربخشی راهبردهای درمانی مبتنی بر این مدل حمایت می کنند.