متخصصان حوزه سلامت مدتهاست نسبت به خطرات مصرف سیگارهای الکترونیکی (ویپ) هشدار میدهند و تحقیقات گستردهای را درباره تأثیرات آن انجام میدهند. یافتههای اخیر نشان میدهد که مصرف این نوع سیگار میتواند منجر به ابتلا به بیماری نادر و غیرقابل درمانی به نام «ریه پاپ کورنی» شود.
در ترکیب سیگارهای الکترونیکی بیش از ۱۸۰ ماده شیمیایی مختلف از جمله دیاستیل وجود دارد که برخی از آنها قادرند به بافت ریهها آسیب جدی وارد کنند.
ریه پاپ کورنی (Popcorn Lung) که نام علمی آن «برونشیولیت اوبلیترانس» است، نوعی بیماری نادر اما جدی ریوی است که باعث التهاب و زخم در مجاری تنفسی کوچک میشود.
اصطلاح «ریه پاپکورنی» نخستینبار زمانی مطرح شد که گروهی از کارگران کارخانه پاپکورن (ذرت بوداده) مخصوص مایکروویو، بهدلیل استنشاق ماده طعمدهندهای به نام دیاستیل (Diacetyl) دچار آسیبهای ریوی شدند.
این ماده که در برخی طعمدهندههای سیگار الکترونیکی نیز یافت میشود، هنگام تبدیل شدن به ذرات معلق در هوا (آئروسل) به یک ترکیب استنشاقی سمی تبدیل میگردد. دیاستیل میتواند موجب التهاب و زخم در برونشیولهای (شاخههای انتهایی ریه) شود و در نتیجه، راه عبور هوا را به مرور محدود کند.
متأسفانه، ریه پاپ کورنی درمانی قطعی ندارد. تنها راه موجود، مدیریت علائم با استفاده از داروهای استنشاقی، استروئیدها یا در موارد شدید، پیوند ریه است. به همین دلیل، پیشگیری مهمترین و مؤثرترین راه مقابله با این بیماری است.
با آنکه دیاستیل در اتحادیه اروپا و بریتانیا برای استفاده در سیگارهای الکترونیکی ممنوع شده، اما همچنان در برخی محصولات ویپ در ایالات متحده و سایر کشورها یافت میشود. حتی ویپهایی که فاقد دیاستیل هستند، ممکن است حاوی جایگزینهایی مانند ۲،۳-پنتاندیون یا استوئین باشند که خطراتی مشابه دارند.
علاوه بر این، ترکیباتی مانند فرمالدئید و استالدئید، که در بخار بسیاری از سیگارهای الکترونیکی شناسایی شدهاند، با تحریک دستگاه تنفسی و آسیب به بافت ریه مرتبط هستند.
متأسفانه، این مواد هنگام استنشاق مستقیماً وارد ریهها و در نهایت جریان خون میشوند و میتوانند طی چند ثانیه به اندامهای حیاتی مانند قلب و مغز برسند.
یکی از دلایل جذابیت سیگارهای الکترونیکی برای نوجوانان، وجود صدها طعم میوهای، شیرین و فریبنده در محصولات آن است. طعمهایی مانند «آدامس بادکنکی»، «پشمک» یا «یخ انبه» ممکن است بیضرر به نظر برسند، اما واقعیت چیز دیگریست. بسیاری از این طعمدهندهها تنها برای مصرف خوراکی تأیید شدهاند، نه برای استنشاق.
وقتی این ترکیبات حرارت میبینند، به مواد شیمیایی ناشناختهای تبدیل میشوند که اغلب هیچ آزمایش ایمنی برای استنشاق آنها انجام نشده است. این مسأله ریسک ابتلا به بیماریهای ریوی، از جمله ریه پاپ کورنی را به شکل نگرانکنندهای افزایش میدهد.
مورد اخیر نوجوان آمریکایی یادآور بحران سال ۲۰۱۹ در آمریکا است؛ زمانی که بیش از ۲۸۰۰ نفر به دلیل مصرف سیگارهای الکترونیکی حاوی استات ویتامین E دچار آسیب ریوی شدند و ۶۸ نفر جان خود را از دست دادند.
هماکنون نیز مطالعات متعدد نشان دادهاند که نوجوانان مصرفکننده ویپ، حتی در صورت عدم مصرف سیگار سنتی، با علائم تنفسی جدیتری مواجه هستند. عواملی مانند نوع طعم، دفعات مصرف و میزان نیکوتین همگی در تشدید این علائم نقش دارند.