فشار کاری زیاد چه بلایی بر سر سلامت روان می‌آورد؟

بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که فشار کاری بیش از حد می‌تواند عملکرد بخش‌هایی از مغز را که درگیر حافظه و حل مسئله هستند، مختل کند و در نتیجه، سلامت روانی فرد را نیز با آسیب مواجه سازد.

نتایج یک مطالعه جدید که در مجله Occupational and Environmental Medicine منتشر شده، نشان می‌دهد کار کردن بیش از ۵۲ ساعت در هفته می‌تواند تغییرات قابل‌توجهی در ساختار مغز ایجاد کند؛ موضوعی نگران‌کننده که به‌ویژه درباره کادر درمان صدق می‌کند.

تیمی از متخصصان بین‌المللی از جمله پژوهشگران دانشگاه «یونسه» کره جنوبی با بررسی داده‌های اسکن مغزی (MRI) متوجه شدند افرادی که به صورت مداوم ساعات کاری طولانی دارند، دچار تغییراتی در نواحی مرتبط با عملکرد اجرایی و تنظیم احساسات مغز می‌شوند. این تغییرات بر توانایی تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و کنترل هیجانات اثر منفی دارد.

نکته جالب اینکه، کارمندانی که ساعات بیشتری کار می‌کردند اغلب جوان‌تر، با تحصیلات بالاتر و سابقه کاری کمتر بودند؛ گروهی که ممکن است در نگاه اول، آسیب‌پذیر به نظر نرسند اما فشار کاری پنهان، آنان را در معرض آسیب‌های جدی روانی قرار می‌دهد.

فرهنگ کار زیاد؛ تهدیدی برای بهداشت روان

پژوهشگران هشدار داده‌اند که فرهنگ اشتباه ساعات کاری زیاد به‌ویژه در حوزه سلامت و درمان، نه‌تنها بهره‌وری را کاهش می‌دهد بلکه می‌تواند زمینه‌ساز بروز اختلالات روانی و اعتیاد به مواد محرک در بلندمدت باشد.

این فرهنگ اغلب با انتظارات نانوشته‌ای همراه است؛ مثل همیشه آنلاین و در دسترس بودن. همین موضوع باعث می‌شود افراد نتوانند ارتباط خود را از محیط کار جدا کرده و به سلامت روان خود بپردازند.

در همین رابطه، نظرسنجی YouGov در انگلیس نشان می‌دهد یک‌چهارم کارمندان، بیشتر از حداکثر قانونی یعنی ۴۸ ساعت در هفته کار می‌کنند و بیش از نیمی از آن‌ها، خارج از ساعت کاری نیز به ایمیل‌ها و پیام‌های کاری پاسخ می‌دهند.

پژوهشگران تاکید کرده‌اند که سیاست‌گذاران و مدیران باید بازنگری جدی در سیاست‌های شغلی و محیط کار داشته باشند. پیشگیری از فرسودگی شغلی و اعتیادهای ناشی از فشار کاری نیازمند ایجاد تعادل بین کار و زندگی است.

تاثیر فشار کاری زیاد بر روان

علائم هشدار اولیه برای فرسودگی شغلی را جدی بگیرید!

اگرچه بسیاری از افراد فرسودگی شغلی را با خستگی ساده اشتباه می‌گیرند، اما این پدیده یک وضعیت روانی جدی است که می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی، اضطراب و حتی اعتیاد به مواد مخدر یا داروهای آرام‌بخش شود. برخی از مهم‌ترین علائم هشداردهنده فرسودگی شغلی آمده است:

  • کاهش تمرکز و حافظه کوتاه‌مدت
  • احساس پوچی، بی‌هدف بودن یا بی‌انگیزگی
  • تحریک‌پذیری یا پرخاشگری بدون دلیل
  • اختلال خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)
  • استفاده مکرر از مواد محرک، سیگار یا الکل برای افزایش انرژی یا کاهش استرس
  • احساس خستگی مداوم، حتی بعد از استراحت
  • اجتناب از تعاملات اجتماعی یا خانوادگی

چگونه از اثرات مخرب فشار شغلی بر سلامت روان پیشگیری کنیم؟

مدیریت فشار کاری و پیشگیری از آسیب‌های روانی ناشی از آن، نیازمند ایجاد تعادل بین کار و زندگی است. در ادامه به چند راهکار عملی برای حفظ سلامت روان در محیط‌های پرتنش می‌پردازیم:

  • مرز مشخص بین کار و استراحت ایجاد کنید:پس از پایان ساعات کاری، نوتیفیکیشن‌ها و پیام‌های کاری را خاموش کرده و به زمان استراحت پایبند باشید.
  • مهارت «نه گفتن» را تمرین کنید: قبول کردن همه درخواست‌ها و مسئولیت‌ها، در نهایت به خستگی و کاهش بهره‌وری منجر می‌شود.
  • از تکنیک‌های آرام‌سازی استفاده کنید: مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا و نوشتن احساسات می‌توانند نقش موثری در مدیریت استرس داشته باشند.
  • ورزش منظم را فراموش نکنید: حتی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی در روز می‌تواند خلق‌وخو را بهبود دهد.
  • در صورت نیاز از مشاور روان‌شناس کمک بگیرید: مراجعه به روان‌درمانگر یا شرکت در جلسات گروهی، نقش مهمی در پیشگیری از اختلالات روانی و رفتاری دارد.