کلونازپام با نام تجاری کلونوپین، به دسته داروهای بنزودیازپین تعلق دارد که به عنوان بنزو نیز شناخته می‌شوند. این دارو توسط FDA برای درمان تشنج و اختلالات پانیک تأیید شده است. همچنین به طور گسترده‌ای برای مدیریت شیدایی، سندرم پای بی‌قرار و سایر اختلالات تشنج استفاده می‌شود. به دلیل خطر سوء‌استفاده، استفاده کوتاه‌مدت از کلونوپین برای درمان اختلالات پانیک توصیه می‌شود، زیرا با گذشت زمان می‌تواند تحمل به دارو افزایش یابد.
افرادی که به کلونازپام معتاد هستند، اگر به تنهایی اقدام به ترک کنند، معمولاً علائم ترک مانند حالت تهوع و اضطراب را تجربه می‌کنند. این علائم به دلیل وابستگی مغز و سایر سیستم‌های بدن به کلونازپام برای عملکرد طبیعی ایجاد می‌شوند.
کلونوپین با تقویت اثرات گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA)، که یک ماده شیمیایی در مغز با اثر آرام‌بخش است، عمل می‌کند. GABA سیگنال‌های عصبی خاصی را در مغز کاهش می‌دهد و باعث آرامش بدن و ذهن می‌شود. بدون اینکه این دارو گیرنده‌ها را مسدود کند، مصرف‌کنندگان کلونازپام ممکن است علائم ترک را تجربه کنند.
وابستگی به کلونازپام ممکن است طی یک ماه ایجاد شود. پس از ایجاد وابستگی، مصرف‌کننده باید به مصرف دارو ادامه دهد تا از بروز علائم ترک جلوگیری کند. با گذشت زمان، بدن تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی خاصی را متوقف می‌کند، زیرا روزانه کلونازپام مصرف می‌شود. این اتفاق به دلیل فراهم بودن این مواد شیمیایی از طریق دارو رخ می‌دهد و مغز دیگر نیازی به تولید آن‌ها نمی‌بیند.
زمانی که دوز کلونازپام به طور ناگهانی کاهش یابد یا مصرف آن متوقف شود، سیستم از تعادل خارج می‌شود و علائم مختلف ترک فیزیکی، احساسی و شناختی، از جمله لرزش و تشنج، افزایش می‌یابد. افراد معتاد باید مصرف کلونازپام خود را به تدریج کاهش دهند، زیرا علائم ترک می‌توانند بالقوه کشنده باشند.
علائم ترک کلونازپام می‌تواند متنوع باشد و افراد معتاد ممکن است با قطع مصرف دارو این علائم را تجربه کنند. شدت این علائم به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
کلونازپام، مانند سایر بنزودیازپین‌ها، فعالیت مغز را کاهش می‌دهد تا کاربر را آرام کند. وقتی فردی که به کلونازپام معتاد است، مصرف آن را متوقف می‌کند، مغز بیش‌فعال می‌شود و علائم ترک ظاهر می‌شوند. بسته به شدت مصرف، علائم ترک کلونازپام عبارتنداز:
اثر برگشتی به بازگشت ناگهانی علائمی اشاره دارد که دارو برای کنترل آن‌ها طراحی شده است. این پدیده می‌تواند در هنگام مصرف ماده یا حتی در مرحله حاد ترک رخ دهد. بسیاری از افراد گزارش می‌دهند که با شروع فرآیند ترک، فوراً اضطراب بازگشتی را تجربه می‌کنند، که این اضطراب می‌تواند از عصبی بودن سطح پایین تا حملات پانیک شدید متغیر باشد. اگر این اثرات بازگشتی ظاهر شوند، معمولاً بین دو تا سه روز باقی می‌مانند و سپس محو می‌شوند.
کلونازپام به مرور زمان در بدن مصرف‌کننده تجمع می‌یابد و بین 18 تا 50 ساعت طول می‌کشد تا از بدن خارج شود. پس از اینکه دارو به‌طور کامل از بدن دفع شد، افرادی که به کلونازپام وابسته هستند، علائم ترک را تجربه می‌کنند.
علائم ترک کلونازپام می‌تواند تا 90 روز ادامه داشته باشد، اما مدت زمان ترک برای هر فرد متفاوت است. ترک کلونازپام دو مرحله حاد و پس از حاد دارد. مرحله حاد ترک معمولاً بین 2 تا 4 هفته طول می‌کشد، در حالی که مرحله پس از حاد ممکن است بین 18 تا 24 ماه طول بکشد. علائم مرحله پس از حاد عبارتنداز:
مدت زمان ترک کلونازپام به عواملی مانند مدت زمان مصرف، میزان مصرف، تعداد دفعات مصرف، سوء‌مصرف سایر داروها، سلامت روان و تاریخچه پزشکی فرد بستگی دارد.
اولین گام برای ترک اعتیاد به کلونازپام، کاهش تدریجی دوزهاست تا علائم ترک به حداقل رسیده و از بروز عوارض جلوگیری شود. کاهش ایمن دوزهای کلونازپام معمولاً بین 2 تا 3 هفته زمان می‌برد.
حتی پس از کاهش تدریجی مصرف کلونازپام، ممکن است علائم ترک ظاهر شوند. با توجه به اینکه این علائم می‌توانند به طور بالقوه کشنده باشند، شرکت در فرآیند سم‌زدایی تحت نظارت پزشکی ضروری است.
در طول سم‌زدایی، بیماران تحت نظارت هستند و داروهایی برای کاهش علائم و افزایش راحتی تجویز می‌شوند. سم‌زدایی مطمئن‌ترین روش برای اطمینان از ایمنی بیمار در طول ترک و همچنین افزایش احتمال موفقیت درمان است.
توانبخشی‌های بستری و سرپایی می‌توانند به غلبه بر اعتیاد به کلونازپام کمک کنند. همچنین، مراکز توانبخشی دارای پزشکان و مشاورانی هستند که در درمان اعتیاد تخصص دارند. ترکیب درمان با سم‌زدایی کلونازپام تحت نظارت پزشکی، شانس موفقیت را افزایش می‌دهد.
در مواردی که فرد به چندین دارو وابسته است، دریافت کمک پزشکی برای سم‌زدایی کلونازپام بسیار حیاتی است. دلیل این امر این است که فرآیند ترک هر دارو متفاوت است. به عنوان مثال، متخصصان می‌توانند تفاوت‌های بین ترک کلونازپام و الکل را تشخیص دهند و هر یک را به شکل مناسب درمان کنند.
