اگر نگران هستید که یکی از عزیزانتان ممکن است درگیر سوءمصرف داروهای تجویزی شده باشد، آشنایی با علائم هشدار دهنده سوءمصرف داروها بسیار مهم است. در این مقاله، به بررسی ۱۲ نشانه اصلی سوءمصرف داروهای تجویزی می‌پردازیم که می‌توانند زنگ خطری جدی برای شروع درمان و اقدام به موقع باشند.
یکی از علائم شایع سوءمصرف داروهای تجویزی، تغییر ناگهانی و شدید در خلق‌وخو است. داروهای آرام‌بخش مانند بنزودیازپین‌ها (مانند زاناکس) یا مسکن‌های افیونی (مانند اکسی‌کودون) می‌توانند احساس خواب‌آلودگی و رخوت ایجاد کنند. در مقابل، داروهای محرک مانند آدرال و ریتالین ممکن است باعث افزایش بیش از حد انرژی، پرحرفی یا حتی رفتارهای تکانشی شوند. همچنین، در صورتی که فرد به دارو وابسته شده و به آن دسترسی نداشته باشد، ممکن است دچار نوسانات شدید خلقی به عنوان علامت ترک شود.
تحریک‌پذیری و زودرنجی نیز از علائم رایج ترک یا عوارض جانبی مصرف بیش‌ازحد داروهای محرک تجویزی است. در دوزهای بالا، این داروها ممکن است فرد را دچار عصبانیت، پرخاشگری یا حتی رفتارهای خشونت‌آمیز کنند. مشاهده چنین تغییراتی در رفتار می‌تواند یکی از نشانه‌های هشدار سوءمصرف دارو باشد.
اختلال در الگوی تغذیه نیز می‌تواند از نشانه‌های سوءمصرف دارو باشد. معمولاً داروهای محرک باعث کاهش اشتها می‌شوند و در نتیجه، فرد ممکن است به‌طور ناگهانی وزن کم کرده و علائم سوءتغذیه مانند ضعف، خستگی یا ابتلا به بیماری‌های مکرر را تجربه کند. از سوی دیگر، برخی داروها ممکن است باعث افزایش اشتها و در نهایت افزایش وزن غیرعادی شوند.
داروهایی مانند بنزودیازپین‌ها و مسکن‌های قوی معمولاً اثرات آرام‌بخش دارند و ممکن است باعث خواب‌آلودگی بیش‌ازحد شوند. در مقابل، سوءمصرف داروهای محرک می‌تواند فرد را بیدار و بیش‌ازحد هوشیار نگه دارد، حتی منجر به بی‌خوابی شدید شود. کمبود خواب مزمن نه‌تنها سلامت جسمی را به خطر می‌اندازد، بلکه ممکن است مشکلات جدی روانی مانند اضطراب، افسردگی یا در موارد حاد، روان‌پریشی ایجاد کند.
یکی از نشانه‌های رایج اعتیاد به داروهای تجویزی، درخواست زودهنگام و مکرر برای تجدید نسخه است. افرادی که دچار وابستگی به دارو شده‌اند، معمولاً دوزهای بالاتری نسبت به تجویز پزشک مصرف می‌کنند و در نتیجه، داروی آن‌ها زودتر تمام می‌شود. تکرار این رفتار می‌تواند زنگ خطری برای خانواده و پزشک باشد. در برخی موارد، افراد حتی ممکن است به دروغ ادعا کنند که داروی خود را گم کرده‌اند تا تجدید نسخه را توجیه کنند.
زمانی که فردی مکرراً درخواست تمدید نسخه می‌دهد، پزشک ممکن است به سوءمصرف دارو پی برده و از تجویز مجدد خودداری کند. از آنجا که داروهای با پتانسیل بالای ایجاد اعتیاد، مانند داروهای افیونی و محرک‌ها با محدودیت قانونی نسخه می‌شوند، برخی از افراد برای ادامه مصرف، به چند پزشک مختلف مراجعه می‌کنند. این رفتار که به آن پدیده دکترگردی (Doctor Shopping) گفته می‌شود، یکی از نشانه‌های مشخص وابستگی به داروهای تجویزی است.
داروهای تجویزی سوءمصرف‌شده معمولاً هزینه‌بر هستند، چه از داروخانه تهیه شوند و چه از منابع غیرقانونی. اگر فردی به طور ناگهانی در تأمین مخارج ضروری مانند اجاره یا هزینه‌های روزمره دچار مشکل شود، ممکن است بودجه‌اش را صرف تهیه این داروها کرده باشد. همچنین، اختلال در تصمیم‌گیری که ناشی از اعتیاد است، می‌تواند منجر به خرج کردن‌های غیرمسئولانه شود.
در برخی موارد، فرد وابسته برای تأمین هزینه یا تهیه دارو دست به دزدی می‌زند. این اقدام ممکن است شامل سرقت پول یا حتی برداشتن دارو از کابینت داروی دیگران باشد. هرچند ممکن است تصور کنید که عزیزتان هرگز مرتکب چنین رفتاری نمی‌شود، اما اعتیاد به داروهای نسخه‌ای می‌تواند فرد را به اعمالی وادارد که در شرایط عادی از آن پرهیز می‌کرد.
تغییرات ناگهانی در وضعیت جسمی یا روانی، مانند بروز فشار خون بالا، اضطراب شدید یا اختلالات خلقی، می‌تواند از نتایج مستقیم سوءمصرف دارو باشد. علاوه بر آن، اعتیاد ممکن است بیماری‌های زمینه‌ای را نیز بدتر کند و روند درمان را با چالش مواجه سازد. بروز چنین علائمی باید جدی گرفته شود.
یکی از نشانه‌های هشداردهنده اعتیاد به داروهای تجویزی، فاصله گرفتن از جمع و قطع ارتباط با خانواده و دوستان است. این انزوای اجتماعی اغلب برای پنهان نگه‌داشتن مشکل یا فرار از قضاوت دیگران صورت می‌گیرد. برخی نیز وقت خود را فقط با افرادی سپری می‌کنند که خودشان هم با مشکل سوءمصرف مواجه هستند، که این رفتار می‌تواند چرخه اعتیاد را تقویت کند.
افرادی که درگیر سوءمصرف داروهای نسخه‌ای هستند، ممکن است تمرکزشان را از امور روزمره از دست بدهند و نسبت به بهداشت شخصی خود بی‌تفاوت شوند. نادیده گرفتن فعالیت‌هایی مانند حمام رفتن، مسواک زدن یا تعویض لباس، یکی از علائمی است که نشان می‌دهد فرد در اولویت‌بندی نیازهای اساسی خود دچار اختلال شده است.
مشکلاتی مانند فراموشی، عدم تمرکز و ضعف در تصمیم‌گیری می‌توانند ناشی از اعتیاد به داروهای تجویزی باشند. این مسائل شناختی ممکن است عملکرد فرد را در محل کار یا تحصیل تحت تأثیر قرار داده و حتی توانایی انجام فعالیت‌های ساده‌ای مانند آشپزی، نظافت یا مراقبت از کودک را نیز مختل کند.
اگر یکی از عزیزان شما برخی از این نشانه‌های هشداردهنده سوءمصرف داروهای تجویزی را بروز می‌دهد، مهم است که این مسئله را جدی بگیرید. سوءمصرف داروها نه‌تنها سلامت جسمی و روانی فرد را به خطر می‌اندازد، بلکه می‌تواند به سرعت منجر به وابستگی شدید و اعتیاد مزمن شود.
ما در کلینیک ترک اعتیاد دی با ارائه خدمات جامع و مبتنی بر علم روز، در مسیر درمان در کنار شما هستیم. برنامه‌های درمان اعتیاد ما شامل سم‌زدایی پزشکی زیر نظر پزشک متخصص، رفتاردرمانی ، مشاوره روانشناختی و مراقبت‌های ویژه و شخصی‌سازی‌شده است تا هر بیمار با توجه به شرایط منحصربه‌فرد خود، بهترین مسیر بهبودی را طی کند. همین امروز با ما تماس بگیرید، ترک اعتیاد به داروهای تجویزی ممکن است؛ ما در کنارتان هستیم.
