این بیماری نام های مختلفی دارد که از جمله این نام ها میتوان به پارانویا، پارانوئید، روان گسیختگی، بدگمانی، سوء ظن، توهم و شک نام برد.
در واقع پارانویا جزو اختلالات شخصیت است که در این بیماری هم فرد و هم اطرافیان وی به نوعی شکنجه می بینند. افرادی که دچار پارانویا هستند همیشه در حالت تدافعی قرار دارند و گمان می کنند که دیگران سعی بر تحقیر و یا تهدید آنها را دارند.
این سوء ظن ها به مرور زمان باعث می شود این دسته از افراد به دلیل داشتن ترس دائمی توانایی برقراری روابط اجتماعی و صمیمانه با دیگران را از دست بدهند. این اختلال تشابهات زیادی با اختلال اسکیزوفرنیا دارد اما بسیار متفاوت از آن است.
اختلال پارانویا دلیل بیرونی نداشته و روانپزشکان و متخصصین این زمینه عامل اصلی آن را ژنتیک و وراثت می دانند.
لازم به ذکر است که علاوه بر عوامل ژنتیکی، مصرف داروهای آمفتامین؛ قرص ها و مواد روانگردان، ماری جوانا، کوکائین، شیشه، گل، الکل نیز در ابتلا به این بیماری نقش بسزایی دارد. و از دیگر عوامل ابتلا به اختلال پارانویا می توان به استرس های شدید و نگرانی های مستمر اشاره داشت.
طبق مطالعات انجام شده، به نظر می رسد که این اختلال در مردان بیشتر از زنان است. این اختلال از سنین کودکی یا نوجوانی در فرد آغاز می شود.
ضربه های روحی و عاطفی کودک، بدرفتاری و خشونت والدین به یکدیگر و به فرزندان در رشد این اختلال نقش مؤثری را ایفا می کند. چنانچه اختلال پارانویا در این افراد زودهنگام شناخته شود می تواند در روند درمان این افراد کمک چشمگیری داشته باشد.
افراد مبتلا به اختلال پارانویا، افراد مناسبی برای روابط عاطفی و طولانی مدت نیستند بنابراین در زندگی زناشویی که یکی از زوجین مبتلا به این اختلال است در 99% موارد سرانجام آنها به طلاق و جدایی می رسد.
خوشبختانه اختلال پارانویا امروزه در بسیاری موارد قابل درمان است و فرد می تواند با تحت نظر قرار گرفتن روانپزشکان و روانشناسان کارآزموده به زندگی عادی خود ادامه دهند.
درمان افراد مبتلا به اختلال پارانویا بسیار سخت است چون این افراد شدیداً اعتقاد دارند که هیچگونه مشکلی ندارند و این دیگران هستند که باید تحت معالجه قرار بگیرند.
در واقع برای اکثر افرادی که مبتلا به بیماری های روانی و اختلالات شخصیت هستند سخت است که قبول کنند شرایط نرمال و عادی ندارند و باید تحت مراقبت های روانی قرار گیرند. در بسیاری از مواد نیز این بیماران برای درمان بیماری خود احساس شرم و خجالت می کنند و راحت ترین راه برای آنها انکار بیماری است.
با این حال برای درمان این دسته از افراد یکسری برنامه های دارویی و دوره های روان درمانی وجود دارد که با تحت درمان گرفتن آنها زیر نظر روانپزشک متخصص می تواند تا حد زیادی بر این اختلال غلبه کند. عملکرد دارویی، هنر درمانی، خانواده درمانی و گروه درمانی از جمله مواردی هستند که به افراد مبتلا به پارانویا کمک شایانی می کند.
