یکی از پرمصرف ترین و اعتیادآور ترین موادی که در سراسر جهان مصرف می شود نیکوتین است. استنشاق غیرفعال دود سیگار با بروز سرطان ریه در بزرگسالان و بیماری تنفسی در کودکان همراه است.
مصرف دخانیات علیرغم داده های حاکی از خطرناک بودن آن گواه بر خواص اعتیادآوری قوی نیکوتین است. کاهش میزان مصرف سیگار در جوانان مصادف با سال هایی است که طی آن درصد بیشتری از جوانان اظهار می دارند، مصرف سیگار با خطر بهداشتی بزرگی همراه است و مصرف یک پاکت سیگار در روز یا بیشتر را عمل قبیحی می دانند.
طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی حدود یک میلیارد سیگاری در جهان وجود دارد که سالانه شش تریلیون نخ سیگار مصرف می کنند. طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی مصرف توتون هر سال باعث مرگ سه میلیون انسان می شود.
تعداد افراد سیگاری در ممالک رو به توسعه در حال افزایش است. میزان ترک سیگار در مردان سفیدپوست تحصیل کرده بیشتر از زنان، سیاهپوستان و نوجوانان است. توتون رایج ترین شکل نیکوتین است. رایج ترین شیوه مصرف توتون، سیگار است و شیوه های مصرف آن به ترتیب نزولی عبارت از سیگار برگ، انفیه، جویدن و پیپ می باشد.
میانگین سن شروع مصرف سیگار 16 سالگی است و به ندرت افراد بعد از 20 سالگی مصرف سیگار را شروع می کنند. بیش از 75 درصد از افراد سیگاری اقدام به ترک کرده اند و در هر بار اقدام به ترک، فقط 30 درصد افراد برای دو روز در حالت پرهیز باقی مانده اند و فقط 5 تا 10 درصد توانسته اند به طور دائمی مصرف سیگار را کنار گذاشته اند.
افراد سیگاری 5 تا 10 بار اقدام به ترک می کنند و نهایتاً 5 درصد افراد سیگاری مصرف سیگار را متوقف می کنند. شایع ترین اختلال روان پزشکی وابستگی به نیکوتین است.
حدود 20 درصد از جمعیت دچار وابستگی به نیکوتین می باشد. سطح تحصیلات با مصرف توتون ارتباط دارد. 37 درصد از کسانی که دبیرستان را به پایان نرسانده اند و 17 درصد از فارغ التحصیلان دانشگاه سیگار می کشند.
به دلیل میزان بالای مصرف سیگار بین بیماران روانی، روان پزشکان باید درباره وابستگی به نیکوتین اطلاعات بیشتری داشته باشند.
تقریباً 50 درصد از کل بیماران روانی سرپایی، 70 درصد از مبتلایان اختلال دوقطبی تیپ یک، 90 درصد از مبتلایان اسکیزوفرنی و 70 درصد از بیماران دچار اختلال مصرف مواد مخدر، سیگار می کشند. مبتلایان به اختلالات افسردگی یا اختلالات اضطرابی در ترک سیگار کمتر از مردم عادی موفق هستند.
توانایی نیکوتین برای کاستن از حساسیت غیرعادی به محرک های محیطی و افزایش تمرکز دلیل مصرف سیگار در بیماران اسکیزوفرنی است.
مرگ، عارضه اصلی استعمال دخانیات است. علل مرگ عبارتند از برونشیت مزمن و آمفیزم، سرطان برونکوژنیک، 35 درصد انفارکتوس مهلک میوکارد، بیماری عروق مغزی، بیماری قلبی عروقی و تقریباً تمامی موارد بیماری ریوی انسداد مزمن و سرطان ریه.
احتمال بروز سرطان ریه در افراد سیگاری 8 برابر افراد غیرسیگاری است. شایع ترین علت مربوط به سرطان در زن ها سرطان ریه، که بر سرطان پستان پیشی گرفته است. بنابراین نخستین علت مرگ ناشی از سرطان در زن ها ریه می باشد.
