تریاک یکی از پرکاربردترین مواد مخدر سنتی در ایران است که بسیاری از افراد با نام و اثرات آن آشنا هستند. اما در میان مشتقات آن، شیره تریاک یا عصاره تریاک (Opium Extract)، ماده‌ای بسیار قوی‌تر و خطرناک‌تر به شمار می‌رود. این ماده از طریق جوشاندن و تغلیظ باقی‌مانده‌های تریاک تهیه می‌شود و به دلیل غلظت بالاتر مواد افیونی، آثار مخرب‌تری نسبت به تریاک خام دارد.
مصرف شیره تریاک با احتمال وابستگی شدیدتری همراه است، به‌طوری که حتی میزان مصرف اندک آن نیز می‌تواند منجر به اعتیاد جسمی و روانی شدید شود. قدرت بالای اعتیادزایی این ماده باعث شده است که بسیاری از مصرف‌کنندگان، در مدت‌زمان کوتاهی گرفتار عوارض جدی آن شوند.
شیره تریاک از جمله مشتقات گیاه خشخاش است که ترکیبات فعالی مانند مورفین، تبائین و پاپاورین در آن وجود دارد. این مواد باعث افزایش شدید سطح دوپامین در مغز می‌شوند که به ایجاد حالت نئشگی، سرخوشی و آرامش کاذب منجر خواهد شد. معمولاً ۲۰ دقیقه پس از مصرف شیره تریاک، اولین نشانه‌های اثربخشی ظاهر می‌شوند که می‌توان آن‌ها را در قالب موارد زیر مشاهده کرد:
همین احساسات زودگذر و لذت‌بخش، یکی از دلایل اصلی وابستگی شدید به شیره تریاک در مصرف‌کنندگان است. اما این حالت‌های مصنوعی دوام چندانی ندارند و در عوض، بدن و روان فرد را در معرض آسیب‌های جدی و گاه غیرقابل‌جبران قرار می‌دهند. مهم‌ترین عوارض مصرف شیره تریاک عبارتنداز:
راه‌های مصرف شیره تریاک متنوع هستند و هر روش، آسیب‌های خاص خود را دارد. برخی افراد این ماده را به‌صورت خوراکی مصرف می‌کنند که اغلب با یبوست مزمن، سوءهاضمه، تهوع و مشکلات گوارشی شدید همراه است.
رایج‌ترین شیوه، دود کردن شیره تریاک است که به‌سرعت مواد مخدر را وارد جریان خون کرده و تأثیرات آنی بر مغز و بدن ایجاد می‌کند. این روش، اگرچه برای فرد ممکن است حس آرامش لحظه‌ای ایجاد کند، اما باعث تخریب سلول‌های مغزی، افت حافظه و اختلالات تنفسی می‌شود. همچنین مصرف استنشاقی شیره، ریه‌ها را در معرض عفونت، التهاب و بیماری‌های مزمن ریوی قرار می‌دهد.
یکی از دلایل شیوع مصرف شیره، باورهای غلطی است که درباره خواص دارویی آن وجود دارد. برخی تصور می‌کنند این ماده می‌تواند برای کاهش دردهای مزمن یا درمان برخی بیماری‌ها مفید باشد. در حالی‌که از دیدگاه پزشکی، شیره تریاک نه‌تنها خاصیت درمانی ندارد، بلکه مصرف آن برای بیماران مزمن می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
هیچ‌گونه فایده درمانی برای شیره تریاک به‌اثبات نرسیده است، بلکه استفاده از آن می‌تواند به‌سرعت زمینه‌ساز وابستگی، افسردگی، ضعف جسمی و افت کیفیت زندگی شود.
با وجود اینکه شیره از خود تریاک استخراج می‌شود، اما تفاوت‌های زیادی از نظر ظاهر، غلظت، اثرگذاری و عوارض دارد. برخی از تفاوت‌های مهم میان شیره و تریاک عبارتنداز:
اعتیاد به شیره تریاک نه‌تنها وابستگی جسمی شدید ایجاد می‌کند، بلکه تغییرات عمیقی در رفتار، خلق‌وخو و وضعیت روحی فرد به‌جا می‌گذارد. افراد وابسته به این ماده مخدر معمولاً تلاش می‌کنند علائم مصرف را از اطرافیان پنهان کنند، اما در بسیاری از موارد، خانواده و نزدیکان می‌توانند نشانه‌های هشداردهنده را در ظاهر و رفتار فرد تشخیص دهند.
برخی از رایج‌ترین علائم جسمانی ناشی ازمصرف مکرر شیره تریاک عبارتنداز:
علائم روانی و رفتاری ناشی از اعتیاد به شیره تریاک نیز عبارتنداز:
ترک شیره تریاک یکی از سخت‌ترین مراحل درمان اعتیاد است که معمولاً با علائم جسمی و روانی شدید همراه می‌شود. این علائم شامل درد بدن، بی‌خوابی، اضطراب و تهوع هستند که اغلب در یک تا دو هفته کاهش می‌یابند. اما بهبودی کامل روانی ممکن است چند ماه طول بکشد.
انتخاب یک روش درمانی مناسب و اصولی، نقش بسیار مؤثری در موفقیت درمان ایفا می‌کند. مؤثرترین روش‌های ترک شیره تریاک شامل موارد زیر است:
شیره تریاک با ظاهر بی‌خطر و اثرگذاری سریع، یکی از مخرب‌ترین مواد مخدر سنتی است که وابستگی شدیدی ایجاد می‌کند. مصرف این ماده ممکن است در ابتدا با احساس لذت همراه باشد، اما در نهایت جسم، روان و زندگی اجتماعی فرد را درگیر می‌کند. ترک موفق شیره تنها با دریافت کمک تخصصی امکان‌پذیر است.
کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد دی با ارائه خدمات ۲۴ ساعته و استفاده از روش‌های نوین درمانی، بدون داروهای جایگزین اعتیادآور مانند متادون و بوپرنورفین، محیطی امن و حرفه‌ای برای ترک شیره تریاک فراهم کرده است.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان درگیر این اعتیاد هستید، همین امروز با ما تماس بگیرید تا با مشاوره تخصصی و حمایت همه‌جانبه، قدم نخست بازگشت به زندگی سالم و بدون وابستگی را بردارید.