مواد محرک با وابستگی شدید شامل کوکائین، آمفتامین، متیل فنیدات، مت آمفتامین، متیل دی اکسی آمفتامین، فن فرازین و دی اتیل پروپیون هستند.
مواد محرک با وابستگی کم شامل کافئین، نیکوتین، فنیل پروپانولامین، افدرین، سودوافدرین، تئوفیلین، فن فلورامین و استریکنین است.
شناخته شده ترین ماده محرک با وابستگی شدید، کوکائین است.
کوکائین یک آلکالوئید است که از برگ های کوکا به دست می آید. گیاه کوکا بوته ای طبیعی در بولیوی، شیلی و پرو در امتداد دامنه های غربی رشته کوه های آند است. کوکائین بر روی سیستم عصبی مرکزی اثر تحریک‌کننده‌ای دارد و در دوزهای کم، حالت خوش‌حالی همراه با رهایی از خستگی، افزایش هوشیاری ذهنی، قدرت بدنی و کاهش گرسنگی ایجاد می‌کند. در مقادیر بیشتر، کوکائین یک ماده مسموم کننده است که باعث ایجاد هیجان، آشفتگی ذهنی و تشنج می شود.
اینکاها با توانایی کوکائین در ایجاد سرخوشی، تحریک پذیری بیش از حد و توهم آشنا بودند. جویدن برگ کوکا به عنوان بخشی از تشریفات مذهبی یک رسم ثابت در زمان تسخیر اسپانیا در قرن شانزدهم بود. بومی‌هایی که در معادن بالای آند کار می‌کردند، برای افزایش قدرت و استقامت، برگ‌های کوکا را می‌جویدند. گیاهان کوکا در سریلانکا زیر کشت هستند، هند و جاوا. آلکالوئید، تروپان کوکائین، از نظر شیمیایی با کوکائین مرتبط است و از گیاه کوکا جاوا به دست می آید.
کوکایین با شکل هیدروکلراید کوکائین برای انفیه یا تزریق به کار می‌رود. نمک هیدروکلراید کوکائین از سولفات کوکائین مشتق از برگ کوکا به دست می آید.
در سال 1886 جان پمبرتون برای اولین بار کوکائین را در نوشابه جدیدش به نام کوکا به کار برد و به علت انرژی زایی کوکائین مورد پذیرش عمومی قرار گرفت.
در دهه هفتاد مردم مصرف کوکائین را به عنوان ماده ای تفریحی استفاده کردند. در اواسط دهه هشتاد بسیاری از مردم کوکائین را در مقادیر بالا مصرف می کردند که متخصصان و مردم خطرات مصرف این دارو را متوجه شدند.
در دهه نود افرادی که مصرف تفریحی کوکائین داشتند، کاهش زیادی پیدا کردند، اما افرادی که مصرف سنگین کوکائین داشتند مختصری کاهش یافتند.
اسامی مختلف کوکایین یا کوک، برف و نوع تدخینی آن کراک است. کوکائین ماده قلیایی و پودر سفید رنگی است که بی حسی موضعی به وجود می آورد و محرک بسیار گرانی است.
