مواد استنشاقی شامل هیدروکربن های فراری نظیر تولوئن، تریکلرواتیلن، بنزین و بوتان می باشند.
گازهای هوشبری و گشادکننده های عروقی کوتاه را جزء اختلالات مربوط به سایر داروها و آن ها را از اختلالات مواد استنشاقی مستثنی می سازد. مصرف مواد استنشاقی در بین نوجوانانی که والدین آن ها یا خواهر یا برادر بزرگتری دارند که از مواد ممنوعه استفاده می کنند و همچنین با افزایش احتمال اختلال سلوک یا اختلال شخصیت ضداجتماعی همراه است.
مواد استنشاقی در بین نوجوانان به ترتیب نزولی عبارتند از: بنزین، چسب، رنگ های اسپری، حلال ها، مواد پاک کننده و سایر آئروسل ها می باشد. استنشاق مواد استنشاقی به صورت تنفس از پارچه آغشته به مواد استنشاقی، استنشاق بخارهای یک قوطی حاوی چسب، تنفس در داخل کیسه پلاستیک حاوی بخارهای پاشیده شده یا استنشاق بخار بنزین می باشد.
مواد استنشاقی عموماً به صورت محرک دستگاه عصبی مرکزی عمل می کنند. مواد استنشاقی سریعاً از طریق ریه ها جذب و وارد مغز می شوند. اثر آن ها ظرف 5 دقیق ظاهر شده و بسته نوع و مقدار ماده مصرفی30 دقیقه تا چندین ساعت طول می کشد.
مواد استنشاقی پس از 4 تا 10 ساعت پس از مصرف در خون قابل شناسایی هستند. اثرات مواد استنشاقی درست شبیه الکل اثرات فارماکودینامیکی دارند که به خوبی شناخته نشده اند. اثرات آن ها عموماً مشابه اتانول، باربیتورات ها و بنزودیازپین ها است و یا باعث تقویت اثرات این مواد میشوند. مواد استنشاقی از طریق گابا اثر می کنند.
مصرف عمدی اخیر مواد استنشاقی فرار یا مواجهه کوتاه مدت با دوزهای بالای مواد استنشاقی فرار (به استثنای گازهای هوشبر و گشاد کننده کوتاه اثر عروق)
تغییرات غیر انطباقی رفتاری یا روان شناختی قابل ملاحظه بالینی (نظیر ستیزه جویی، تهاجم، بی احساسی، اختلال قضاوت، اختلال عملکرد شغلی یا اجتماعی) که در حین مصرف یا مواجهه با مواد استنشاقی فرار یا کمی پس از آن ظاهر می شود.
مسمومیت با مواد استنشاقی غالباً با بی حالی، کاهش عملکرد شغلی – اجتماعی، اختلال قضاوت و رفتار پرخاشگرانه یا تکانشی مشخص می شود و ممکن است با تهوع، بی اشتهایی، نیستاگموس، ضعیف شدن رفلکس ها و دو بینی همراه باشد.
مصرف دوز های بالا به مدت طولانی حالت عصبی مصرف کننده ممکن است تا بهت و بیهوشی پیش برود و شخص ممکن است بعداً دوره مسمومیت را به یاد نیاورد. درمان کوتاه مدت با یک آنتاگونیست گیرنده دوپامین مانند هالوپریدول ضرورت می یابد.
