سابقه مصرف انسان از توتون به چند هزار سال می رسد. مردمان بومی در امریکای شمالی و جنوبی اولین کسانی بودند که گیاه توتون را پرورش دادند و استفاده از آن را به خاطر آثار روانگردانش رواج دادند.
شواهد موجود نشان می دهد که رواج این ماده در جهان از قرن شانزدهم میلادی بوده است. ژان نیکوت سفیر فرانسه در آمریکا باور داشت که توتون دارای خواص دارویی است و از این رو کشت این گیاه را تشویق کرد و به همین علت نام این گیاه را نیکوتیانا تاباکوم گذاشتند.
سیگار شکل مجاز و از نظر اجتماعی قابل قبول مصرف داروی روانگردان است. در سیگار قریب به سه هزار نوع ماده شیمیایی وجود دارد و بیش از دیگر مواد مخدر به مصرف کننده زیان وارد می نماید.
نیکوتین سم قوی و کشنده ای است که جزء روانگردان دخانیات محسوب می شود. تمام سمی که در یک عدد سیگار وجود دارد وارد بدن نمی شود ولی با مصرف هر سیگار مقداری سم بر ذخایر نیکوتین موجود در بدن اضافه می گردد.
مصرف نیکوتین در فرد اعتیاد ایجاد می نماید. و همچنین مصرف سیگار اثرات ویژه تخدیری و نیز تحریکی در سیستم اعصاب مرکزی می گذارد. بررسی های عصب شناختی نشان داده که نیکوتین با تأثیر اگونیستی روی گیرنده‌های تیپ نیکوتینی استیل کولین روی سیستم اعصاب مرکزی مؤثر واقع می‌شود.
وجود نیکوتین، مونواکسیدکربن، برخی از گازها و هزاران ماده شیمیایی موجب بیماری‌های عدیده و مرگ و میرهای زودرس در جهان است.
پژوهش‌های متعدد نشان داده است که مصرف سیگار می‌تواند موجب برونشیت های مزمن، انفارکتوس های مهلک قلب، بیماری های عروقی قلب، بیماری های عروقی مغز، بیماریه ای ریوی، انواع سرطان ها از جمله، سرطان ریه، حلق، حنجره، لب و دهان و غیره شود.
سوزش و ضعف چشم ها، سرفه، تنگی نفس، بوی سیگار در بدن سیاهی و خرابی دندان ها، بیماری های کبدی، کوتاهی عمر و ده ها بیماری دیگر می‌تواند نتیجه سیگار کشیدن در فرد باشد. فرد سیگاری نه تنها خودش در معرض خطرات مختلف است، بلکه دیگران، از جمله کسانی که با آن زندگی می کنند نیز در معرض خطر قرار می دهند.
مدیران شرکت‌های دخانیات ادعا داشتند که مصرف تنباکو آن طور که رسانه‌ها عنوان می‌نمایند مضر و اعتیادآور نیست. در همین راستا دو تن از کارشناسان معروف دارویی به پژوهش در این زمینه پرداخته و نیکوتین را با ۵ ماده اعتیاد آور دیگر (هروئین، کوکائین، الکل، کافئین و ماری جوانا) مقایسه نمودند.
نتیجه بررسی‌های آن ها چنین بود که نیکوتین از نظر مسمومیتی که تولید می‌کند، ضعیف ولی از نظر ایجاد وابستگی قوی ترین ماده به حساب می آید. از بین کسانی که مبادرت به ترک سیگار می کند تقریبا ۷۰ درصد آن ها ظرف سه ماه به آن برگشت می کنند.
وابستگی به نیکوتین با مصرف دخانیات حاصل می‌گردد. این وابستگی می‌تواند هم به لحاظ جسمانی و هم به لحاظ روانی باشد.
مطالعات مختلف نشان داده است که مصرف دخانیات در بین کسانی که دارای والدین و یا خواهر و برادر سیگاری هستند به مراتب رایج تر است. برخی از مطالعات تأثیر استعدادهای ارثی را در وابستگی به نیکوتین را مطرح نموده اند.
