نگرش ترحم آمیز توسط اعضای خانواده نسبت به بیماران بهبود یافته پیامدهای منفی زیادی برای فرد معتاد دارد.
ترحم احساسی از دلسوزی نسبت به یک فرد مثلاً یک شخص در حال بهبودی بیماری اعتیاد است. اصولاً ترحم می تواند عملی و از طریق یک رفتار و فعل خاصی باشد مانند انجام کار دیگران و یا بر عهده گرفتن مسئولیت دیگران و یا گفتاری و با گفتن کلمات و بیان واژه هایی باشد که حاکی از نوعی دلسوزی نسبت به یک فرد آزار دیده اعمال می شود. مانند به کاربردن کلماتی که نشان‌دهنده نگرانی هایی در خصوص سرنوشت و یا وضعیت بیماران است.
ترحم گر چه در فرهنگ ما ممکن است در بین بعضی از افراد یک ارزش باشد اما چنان چه همراه با نگرش و افعالی باشد که حاکی از انجام امور شخص دیگر باشد ممکن است تبدیل به ضد ارزش و یا ضد هنجار شود و پیامدهایی بر اعضای خانواده نیز به همراه داشته باشد.
واقعیت آن است که در بسیاری از خانواده‌ها گاهی نسبت به فرد بیمار احساس ترحم و دلسوزی دارند و غالباً این احساس باعث ایجاد مشکلات بسیار جدی و در بسیاری از مواقع لغزش و عود اعتیاد در بیماران بهبود یافته می‌شود. همچنین داشتن چنین نگرشی پیامدهایی برای اعضای خانواده نیز خواهد داشت و آن ها غالباً نقش قربانی را به خود گرفته و رفتارهای منفعلانه انجام خواهند داد.
می‌توان با اطمینان بسیاری گفت ترحم در نقطه مقابل احساس واقعی و رفتار قاطعانه قرار دارد. بیماران بیشتر از هر چیز نیاز دارند تا به عنوان یک انسان واقعی نگریسته شوند، همان گونه که هستند آن ها را بپذیریم. افکار و باورها، رفتار، نگاه، برخورد و نحوه برقراری رابطه آن را بپذیریم.
بیماران به شدت از نگاه های ترحم آمیز و کنترل خانواده نگران و مضطرب بوده و حتی این موضوع ممکن است یکی از عوامل لغزش و عود در بین بیماران ترک اعتیاد باشد. بیماران در فرآیند مصرف مواد مخدر ممکن است چرخه زیر را طی نمایند. ترحم از جانب خانواده، احساس بی کفایتی، ناامیدی، ایجاد وسوسه در بیماران، شروع مصرف مواد مخدر.
