مصرف انواع مواد مخدر از قبیل هروئین، کوکائین، مورفین، کراک، تریاک، شیشه، ماری جوانا، گل، حشیش و دیگر مواد موجود در بازار امروزه به طور وسیعی در میان نوجوانان و جوانان جامعه شیوع پیدا کرده به طوریکه در دبیرستان ها شاهد در دسترس بودن و استعمال مواد روانگردان و مواد مخدر هستیم.
مصرف مواد مخدر در دوران نوجوانانی سبب افت تحصیلی، انزوا، دوری جستن از محیط های خانوادگی شده و آینده ای تیره و تار را برای فرد بدنبال خواهد داشت. استفاده مداوم از مواد مخدر و روانگردان سبب ایجاد وابستگی شدید روحی و روان برای فرد شده و تأثیر مستقیمی بر روی سیستم اعصاب مرکزی، مغز می گذارد که از جمله مشکلات عمده آن می تواند به اختلالات شدید روانی اشاره کرد.
با مصرف مواد مخدر و یا مواد روانگردان دود حاصل از مصرف مواد وارد دستگاه جریان خون شده و به سرعت به سیستم دستگاه عصبی و مغز وارد می شود و با وارد شدن اثرات مواد بر این دستگاه ها فرد حالتهای نشئگی، لذت، سرخوشی و آرامش را احساس می کند.
بیشترین اثری که این مواد بر جسم و روان فرد می گذارد؛ 15 الی 30 دقیقه پس از مصرف، به مدت 2 الی 5 ساعت است که فرد در طی این مدت زمان به اوج لذت خود دست می یابد. اما پس از طی این مدت زمان فرد میل شدید به تکرار مجدد مصرف و تجربه همان حالات را دارد. بنابراین روند مصرف بارها تکرار و تکرار می گردد.
مصرف مواد مخدر در طولانی مدت سبب اختلالات ذهنی منجمله؛ انزوا و گوشه گیری، افسردگی شدید، سوء ظن، شک و بدبینی، پرخاشگری، ترس، کاهش وزن، از دست دادن انگیزه، عدم تمایل به انجام فعالیت های روزمره، عدم توانایی و قدرت در گرفتن تصمیم های مهم و حیاتی، رفتارهای پارانویا، اختلالات رفتاری، توهمات بصری و بیشمار مشکلات دیگر می شود که فرد را در برابر اعتیاد در جامعه آسیب پذیر می کند. به مرور زمان فرد درک واقعی از شرایط جسمی و روحی روانی خود پیدا کرده و ترس از طرد شدن تمام ذهنش را درگیر می کند.
فرد مصرف کننده مواد مخدر برای رفع نیاز خود و بدست آوردن مواد حتی دست به اقدامات غیر قانونی چون اخاذی، دزدی، تهدید دیگران به آسیب و یا حتی تجاوز و قتل نیز می گردند بی آنکه آگاهی کامل بر شرایط داشته و قدرت تسلط بر شرایط را داشته باشند.
افرادی که قبل از روی آوردن به مصرف انواع مواد مخدر و یا روانگردان دارای سابقه بیماری های روانی خفیف بوده اند (اضطراب شدید، ترس مزمن، بی اراده بودن، ناتوانی در تصمیم گیری، اختلالات خلقی و روانی) گرایش بیشتری به مصرف مواد دارند و این افراد با مصرف مواد سبب تشدید این حالات می شوند و علاوه بر بیماری روانی، اعتیاد را نیز بر مشکلات خود اضافه می کنند.
بیمار مبتلا به اعتیاد در صورت محرومیت مواد مخدر متحمل عارضه های خماری نیز می شود که از دیگر مشکلات ایجاد شده روانی در این افراد به شمار می رود. اسپاسم های عضلانی، تعریق شبانه، بی خوابی یا کابوس، تهوع و استفراغ، اختلالات تنفسی، بیقراری، اضطراب، افسردگی، خستگی مفرط و توهم از جمله موارد علائم خماری و محرومیت است که بسته به هر فرد و نوع مصرف مواد و مدت زمان مصرفی وی متفاوت می باشد.
در بسیاری از مواد دیده شده که به دلیل مصرف شیشه و موارد روانگردان، فرد دچار توهم شده و به خود و اطرافیان صدمات و آسیب های بسیار خطرناکی وارد کرده است. یکی دیگر از آسیب های روانی که مصرف این مواد وارد می کند ابتلای فرد به بیماری پارانویا است که می تواند باعث ایجاد مشکلات فراوانی در زندگی روزمره فرد شود.
یکی دیگر از عمده ترین مشکلاتی که مصرف مواد مخدر برای افراد بوجود می آورد از هم گسیختگی بنیان خانواده، روابط عاطفی و مشکلات اجتماعی است.
فرد مبتلا به اعتیاد به دلیل شرایط جسمی و روانی که پیدا می کند؛ ظاهر این افراد چشمان قرمز، اختلالات پوستی، تیک عصبی عضلانی، لب های متورم و کبود که گویای ماجراست، کمتر در محیط های خانوادگی شرکت می کنند و تمام فکر و سرمایه خود را صرفاً جهت تأمین مواد معطوف می دارند. بتدریج مشکلات مالی در زندگی فرد نمود پیدا کرده و بلای خانمان سوزی به پا می کند.
در موارد خیلی زیادی دیده شده است که به دلیل هزینه بالای برخی از انواع مواد مخدر و مصرف بالای فرد، مشکلات اقتصادی بر خانواده وارد شده است. در برخی موارد فرد معتاد به دلیل از دست دادن جایگاه اجتماعی و فرصت شغلی خود، مشکلات فراوان اقتصادی برای افراد خانواده بوجود آورده و در ادامه باعث فروپاشی خانواده شده است.
