تشخیص مصرف مواد محرک

با توجه به افزایش مصرف مواد محرک در کشور و بخصوص در بین جوانان، خانواده ها باید کنترل بیشتری بر روی فرزندان خود داشته باشند. به همین دلیل می بایست علائم فیزیکی و روانی مصرف مواد محرک را بدانند تا در صورت مصرف اطرافیان یا فرزندان قادر به تشخیص مصرف مواد محرک باشند و راهکارهای لازم را در دست داشته باشند.
در این مقاله سعی شده روش های تشخیص مصرف مواد محرک بطور کامل توضیح داده شود.

علائم رفتاری و بالینی مصرف مواد محرک

یک گروه، علائم و نشانه هایی هستند که به دنبال مصرف اخیر مواد محرک پدید می آیند. این گروه علائم را به طور کل علائم مسمومیت می گویند و مرحله ای است که ماده به تازگی مصرف شده و علائم بالینی آن در فرد مصرف کننده بروز کرده است.

پارانویا و بدبینی یکی از برجسته ترین علائم مصرف شیشه و آمفتامین ها است. به دلیل آگاهی افزایش یافته و ترصد و گوش به زنگی بالا و حساسیت بالا به مسائل بین فردی، فرد مصرف کننده و به جست و جوی معانی پرداخته و تغییر ذهنی جدیدی از آنها ساخته و خود را در شرایطی می بیند که مورد خطر تهاجم دیگران است.

پس از مصرف مواد محرک از جمله کوکائین ممکن است در فرد پرحرفی شدید به همراه داشته باشد. معمولاً فرد مصرف کننده بسیار پرحرف و پرادعاست و می تواند ساعت ها بدون وقفه صحبت کند. این صحبت ها معمولاً بی هدن و بی منشا هستند و نتیجه ی افکار از هم گسیخته ی فرد مصرف کننده هستند.

پس از مصرف مواد محرک فرد احساس شادی و سرخوشی می کند ولی این حالات مدت زمان محدودی دوام دارد و پس از از بین رفتن اثر مواد این حالات جای خود را به سردرگمی، خشم، بدبینی و افسردگی می دهند. در این مرحله است که معمولاً باعث ایجاد درگیری کلامی، فحاشی، بدبینی, خشونت و درگیری های فیزیکی فرد با سایر افراد می شود.

یکی دیگر از نشانه های مصرف مواد محرک کم خوابی یا بیخوابی است، بدین شکل که نیاز به خواب و استراحت در فرد مصرف کننده به شدت کاهش می یابد و فرد مصرف کننده می تواند چند روز را بدون خواب و استراحت سپری کند. 

علائم مسمومیت با مواد محرک:

  • احساس شعف و شادی زیاد، خشکی دهان
  • اضطراب، تحریک پذیری و خشم، سرخی و تعریق پوست
  • افزایش میل جنسی، سردرد
  • افزایش انرژی و آگاهی تغییرات فشار خون، افزایش توجه و تمرکز مسائل عروقی، قلبی، مغزی
  • افزایش اعتماد به نفس، بزرگ منشی و پرادعایی، تاری دید
  • گرایش بیشتر به جمع و مهار گسیختگی بی خوابی
  • رفتارهای تکراری و وسواسی زخم های پوستی و خارش
  • بی قراری و افزایش تمایل به کار و فعالیت روان پریشی (هذیان ها و توهم ها)
  • لرزش، پیچش عضلانی و کرختی عضلانی
  • گشادی مردمک ها

مواد محرک

علائم قطع مصرف یا ترک مواد محرک:

اگر وابستگی پدید آمده باشد، علائم ترک ماده پدید می آید. معمولاً فرد مصرف کننده برای فرار از این علائم آزاردهنده به مصرف مجدد ماده می پردازد. معمولاً علائم ترک بدون مداخله در عرض 7-5 روز از بین می روند. این زمان بستگی به مدت زمان مصرف، شدت وابستگی و مقادیر مصرف و نحوه مصرف ماده می تواند متغیر باشد. سلامت جسمی و روانی فرد، برای گذر از این مرحله بسیار مهم است.

در فرد وابسته به تدریج احساس لذت از دست رفته و به جای سرخوشی، احساس ناخوشی و دل تنگی ناشی از عدم مصرف ماده پدید می آید. برخی از علائم روانی تا حد افسردگی بالینی نیازمند درمان، که گاهی با افکار خودکشی همراه است، پیش می رود. در این مرحله فرد بسیار کند، پر اشتها و کم انرژی می شود و میل جنسی شدیداً کاهش می یابد.

در مصرف مزمن مقادیر بالای مت آمفتامین، رهایی کامل از علائم طول می کشد و در مقایسه با بسیاری از مواد سوءمصرف، اشتیاق مصرف مجدد بسیار بالاست.

علائم ترک مواد محرک:

  • خلق ملال انگیز
  • خستگی مفرط
  • رؤیاهای زنده و ناخوشایند
  • پرخوری
  • پرخوابی (و گاهی بی خوابی)
  • افزایش قابل توجه اشتها و تغییر وزن
  • کندی شدید روانی – حرکتی (گاهی تحریک پذیری)
  • احساس از دست دادن لذت
  • افزایش شدید میل به مصرف ماده

علاوه بر طیفی از علائم که در دوره های مصرف و ترک وابستگان له آمفتامین قابل مشاهده است، به دلیل بی خوابی مزمن و کاهش وزن، این افراد بسیار تکیده و لاغر شده و از نظر بهداشتی نامناسب به نظر می آیند.

به علت اثرات سمپاتیک دارو، پوست خشک و چروکیده می شود و خارش های مزمن و مکرر پوستی، ضایعات جوش مانند که بعداً تبدیل به نسج جوشگاهی و یا افزایش رنگ دانه های پوستی در محل بهبودی زخم های ناشی از خارش می شود، چهره ویژه ای برای این افراد پدید می آورد. اثرات انقباض رگی در محل تزریق می تواند سبب نکروزهای پوستی شده و یا عفونی شود. در مصرف کننده های بینی این مواد، خونریزی های مکرر بینی رخ می دهد.